15 Şubat’ta kabul edilen Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Kanunu’nda belirtilmeyen ayrıntılı hükümleri ve düzenlemeleri de içeren yönetmelik taslağı “Görüşe Sunulan Düzenleme Taslakları” başlığı altında RTÜK sitesinde yer almakta.

14 Haziran 2011 tarihli taslakla ilgili olarak, “Aşağıda görüşe sunulan düzenleme taslaklarına ilişkin görüş ve önerilerinizi, yayımlandıkları tarihten itibaren 1 (bir) ay içerisinde hukukmusavirligi@rtuk.org.tr adresine bildirebilirsiniz” ibaresi bulunuyor.

Taslağın en dikkat dikkat çekici bölümlerinden biri, Madde 9-6-ç’deki “Çocuklara yönelik olmayan ürünlerin ticari iletişiminde çocuklara yer verilemez” ifadesi. Yönetmelik bu şekilde kabul edildiği durumda, Turkcell’in selocanları gibi birçok çocuk figürü reklamlarda kullanılamayacak demek.

Ayrıca yine bir ilk olarak, kadın bedeninin bir ürün ve hizmet tanıtılırken cinsel bir meta olarak kullanılmaması ilkesi taslakta yer alan hükümler arasında.

Çocuklarla ilgili olarak, kanunda da bulunan “Genel beslenme diyetlerinde aşırı tüketimi tavsiye edilmeyen gıda ve maddeler içeren yiyecek ve içeceklerin ticarî iletişimine, çocuk programlarıyla birlikte veya bu programların içinde yer verilemez” maddesine başka bir detay eklenmemiş durumda.

Özellikle reklam ve sponsorluk süreleriyle, kuşak sayılarıyla ve ürün yerleştirmeyle ilgili ayrıntılı düzenlemeleri merakla beklemekteydik. Yönetmelik taslağının ilgili maddelerine göre durumu soru-cevap şeklinde özetledik.

Saatte 12 dakikalık reklam süresine neler dahil, neler değil?

–       Tele-alışveriş, program desteklenmesi, ürün yerleştirme, yayıncı program tanıtımı, reklam kapağı gibi, alt yazı ve logo reklam yayınlarının süresi de, saatin yüzde yirmisi (12 dakika) içine dahil değil.

Alt yazı ve logo reklamları hangi sıklıkta ve kaçar saniye olabiliyor?

–       Alt yazı ve logo reklamları yine en az 10 dakika arayla olmak zorunda ve yayın süresi maksimum 12 saniye olabiliyor. Eski yönetmelikte 8 saniyelik sınır vardı, yeni yönetmelikte bu süre artırılmış.

Kuşak sayısı ve süresine düzenleme getiriliyor mu?

–       Sinema, tv filmi, haber bülteni ve çocuk programları 30 dakikadan fazla ise, ilk 30 dakika reklamla kesilemiyor ve ilk 30 dakikadan sonra da her otuz dakikada bir reklam yerleştirilebiliyor.

–       Diğer program tipleri için kuşak süresi ve sayısı sınırlaması yok. Yani kanallar, şu anki uygulama şekilleriyle devam edebilir görünüyor.

Program destekleme (sponsorluk) konusunda yeni bir düzenleme var mı?

–       Program destekleme, yani sundu-sunar süreleri 10 saniyeden 6 saniyeye indirilmiş durumda. Reklam kuşaklarına giriş çıkışlardaki devam ediyor-edecek süreleri ise eski uygulama gibi, yani 5 saniye olabiliyor.

–       Program desteklenmesi konusunda da, kanunda yer alan “program destekleyicisinin program tanıtımlarında yer almaması” ibaresi sabit.

Ürün yerleştime sayısı konusunda kısıtlama var mı?

–       Bir saatlik yayın süresinde en fazla 3 ürün yerleştirmesi yapılabiliyor.

Ürün yerleştimeyle ilgili içeriğe dair sınırlamalar var mı?

–       “Program içerisine yerleştirilen ürün, çekim sırasında var olmalı ve programın parçasıymış gibi doğal mecrasında kullanılmalı” ifadesi, sanal ürün yerleştirmeye izin yok anlamı taşıyor.

–       Uygulama esnasında, ürüne ilişkin ayrıntılı bilgi verilemiyor, ürünün satın alınması direk teşvik edilemiyor ve ürüne aşırı vurgu yapılamıyor.

Programda ürün yerleştime olduğu nasıl belirtilecek?

–       Yönetmelikte, font türü, büyüklüğü ile tanımlanmış olarak uygulamanın bilgilendirmesi ile ilgili düzenleme de yer almakta. Kanunda da belirtildiği gibi, ürün yerleştirme uygulaması yapılacak programın başında, sonunda ve reklam arası sonrasında program başladığında “Bu programda ürün yerleştirme türünde ticari iletişim kullanılmıştır.” ifadesi yayınlanmalı.

–       Söz konusu bilgilendirme yazısının ekranda akan yazı ile belirtilmesi durumunda izleyicilerin okuyabileceği bir hızda olması; ekranda sabit bir yazıyla belirtilmesi durumunda ise ekranda en az 10 saniye kalması sağlanmalı.

Hangi program tiplerinden ürün yerleştime yapılamıyor?

–       Sinema, tv filmi, dizi, spor, genel eğlence programlarında ürün yerleştirme yapılabiliyor. Haber bülteni, çocuk programı ve dini tören yayınlarında yapılamıyor.

Ürün yerleştirme her ürün için kullanılabiliyor mu?

–       Ticari iletişimi yasaklanan ürünlerin ürün yerleştirmede kullanımı da yasak.

Kanalların kendi program tanıtımlarına ayırdıkları süre ne kadar olabiliyor?

–       Program tanıtımları bir saat başından bir sonraki saat başına kadarki sürenin %5’ini, yani 3 dakikayı aşamıyor.

Yönetmelik taslağının tamamını indirmek için lütfen resme tıklayınız.