“Erkekler Mars’tan, Kadınlar Venüs’ten” mi, yoksa erkekle kadın bir elmanın iki yarısı, “Yin ve Yang” mı?

Ipsos UU Kalitatif uzmanları tarafından aylık olarak hazırlanan Dijital Atölye’nin bu ayki konu başlığı “Erkekler” oldu. Çalışma için kadınlar ve erkekler bir araya getirildi ve iki taraftan erkeklerin günlük hayattaki rollerini tarif etmeleri istendi. Bu çalışmada, iki tarafın verdiği cevaplarla bu konunun neden hala vazgeçilmez ve iki taraflı olduğunun üzerinde duruluyor.

Erkekler hangi rolleri tutup bırakmıyor?

“Erkek evin belkemiğidir, canıdır, direğidir, babasıdır. Ama aslında hepsinin ötesinde en büyük çocuğudur!” diyor Nazlı, 32.

Baba, ağabey, eş, evin küçük ya da büyük oğlu fark etmeksizin erkeklerin ev içindeki rollerine dair algıyı birkaç ana temayla bağdaştırmak mümkün:

Sağlamlık,

Güç,

Altyapı.

Dijital Atölye ifade edilen bu rollerin kaskatı ve statik olduğunu belirtiyor. Ve çalışmada verilen cevaplara göre, erkeklerin anneler, ablalar gibi evin lokomotifi, motoru, değirmeni, sürekli devinmek zorunda olanı olmadıkları belirtiliyor. Sadece oldukları yerde durmaları, akşamları neredeyse hiç hareket etmeden televizyon koltuğunda oturmaları bile evin güvencesini sağlamaya yetiyor. Evde kimse kadar fazla vakit geçirmeseler bile hanenin varlığını devam ettiren, hep oradaymış gibi hissedilen, altyapı sağlayıcısı figür oldukları ifade ediliyor.

Dijital Atölye’ye göre, hane profilleri değişse, sosyoekonomik seviyeler yükselse, kadının ev içindeki bağımsızlık alanı artsa, toplumsal hayatta cinsiyet eşitliğine dair hassasiyetler günbegün daha göz önünde olsa bile, tüketicilerin çalışma esnasında vermekten çekinmediği cevaplar Türk toplumunun hala ne kadar erkek egemen bir toplum olduğunun bir kez daha altını çiziyor.

Kutsal İttifak: TV – Kanepe – Kumanda

Günlük hayat aktivitelerini düşünürken ev hanımlarından hep duyulan bir şey vardır: “Her gün aynı geçiyor, çocukla ilgilen, evi toparla, akşamı bekle vs.” Her günün birbirinin aynısı olduğundan biraz sitem eder haldedirler. “Türkiye’de tipik bir aile düşünün, gün içinde erkeği nerede görürsünüz, neler yapıyordur?” diye sorulduğunda evde geçirdikleri her bir günün erkekler için o günün öncesinden ve sonrasından farklı olmadığı görülüyor.

Dijital Atölye’nin bu çalışmayla ulaştığı sonuca göre hem erkekler kendilerini, hem de birlikte yaşadıkları aile bireyleri ev içindeki kemikleşmiş tablonun unsurlarını şu şekilde ortaya koyuyor: TV – Kanepe – Kumanda. Genellikle, bu tabloya meyve tabağı da ekleniyor.

Cevaplar derlendiğinde, erkekler için hane içindeki çoğu şey televizyon karşısında gerçekleştiği görülüyor. Oturma odalarının vazgeçilmezi, başlıca unsuru dediğimiz televizyonlar, evin erkeği tam karşısındaki yerini alınca görevini tam tamına yerine getirmiş oluyor.

Televizyon karşısında geçirdiği vakit, evin erkeğinin yeniliklerle karşılaşmaya, yeni fikirleri hayatına almaya için en açık olduğu alan olabilir mi?

Erkekler hangi tüketim alanlarında sözü kimseye bırakmak istemiyor?

Bu roller pazarlama dünyasına yansıdığı anları farklı araştırma soruları için hedef kitlelerini belirliyor. Ev içindeki tüketimde erkeklerin en çok karar sahibi oldukları alanlar genel olarak biliniyor. Yine de bu çalışma tüketicilerin dilinden bu sıralamaların nasıl ve hangi yollarla meşrulaştığını gösteriyor.

Dijital Atölye, erkeklerin asıl söz sahibi olmasını meşru buldukları alanları şu şekilde sıralıyor:

1. Otomotiv

2. Teknoloji

3. Telekomünikasyon

4. Seyahat

5. Sigorta / Bireysel Emeklilik

Tüketiciler bu tercihleri birkaç temel eksende şekillendiriyor.

Ama tüm bu eksenler günün sonunda başta da bahsettiğimiz erkek altyapıyı sağlar durumunu besliyor.

Gıda, yeme-içme, kişisel bakım, temizlik, küçük ev aletleri… Bunlar hep geçici unsurlar olarak görülüyor. Evin erkeği kalıcı olanı korur, gözetir; bu yüzden söz onundur. Ama hepsinden öte evin erkeği sadece gerçekten canı isterse bir ürün ya da hizmete dair karar verici olur; karar verici olmak sadece zorunlu oldukları için değil, erkeğin ilgi alanlarının da ortaya çıktığı bir durumdur.

Bunların hepsi ne anlama geliyor?

Bu çalışma, ev içi gündelik tüketimler düşünüldüğünde, günlük hayatı döndüren bütün o anlara bakıldığında kadının toplumun dinamosu olduğunu belirtiyor.
“Büyük” kararları erkek veriyor gibi olsa da, günlük hayat ihtiyaçlarında yetki ve sorumluluk, yeniyi fark etme ve benimseme hali yine kadında oluyor. Erkeğin istekleri, arzuları daha kendine dönük olduğu fark ediliyor.

Ama hanenin istekleri ve ihtiyaçları kadınların kararlarıyla karşılanıyor.

Yine günün sonunda, daha küçük, gündelik gibi görünen tüm unsurlar hanenin gelişimini, dinamizmini sağlayan noktada duruyor. Ailenin hayatının dengesi, hanenin ritmini bulması, yine kadınların kendilerini bulabildikleri pazarlama hamleleriyle gerçekleşiyor.

Dijital Atölye, kadınlar “en büyük” kararlarda geri planda gibi görünseler de, pazarlama dinamikleri açısından evin ekonomisini dinamik tutan asıl gizli ve önemli kahramanların yine kadınlar olduğunu belirtiyor.

Kaynak: IPSOS Araştırma Kütüphanesi