Türkiye’deki elektronik haberleşme sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na göndermiş oldukları veriler esas alınarak hazırlanan raporda 2013 yılı Q3 dönemine ait veriler önceki dönemler ile kıyaslamalı olarak incelenmektedir. BTK Raporu’nda internet ve mobil pazar ile ilgili geniş kapsamlı veriler bulunuyor.

İnternet ve Genişbant

2008 yılında yaklaşık 6 milyon genişbant internet abonesi bulunmaktayken, 5 yılda dört buçuk kattan fazla artışla 2013 yılı üçüncü çeyrek sonu itibariyle 33,7 milyona yaklaşmıştır.

Türkiye’de bağlantı çeşidine göre internet abone sayısı ile çeyrek ve yıllık bazda artış oranlarına yer verilmektedir. 2013 yılı üçüncü çeyreği itibariyle Türkiye’deki çevirmeli internet dâhil toplam internet abone sayısı 33,73 milyonseviyesine ulaşmıştır. 2013 yılının üçüncü çeyreğinde toplam internet aboneliğinde bir önceki üç aylık döneme göre %4,9 artış gerçekleşmiş olup, mobil ve özellikle fiber internet abonelerinin artmasıyla birlikte internet abone sayısındaki genel artış eğilimidevam etmiştir. Toplam internet abone sayısının yıllık artış oranı ise %11 olarak gerçekleşmiştir.

2011 yılı üçüncü çeyreğine kadar artış gösteren xDSL abone sayısı bu dönemden sonra düşüş eğilimine geçmiş ve bu düşüş 2012 yılı dördüncün çeyreğinde yerini tekrar artışa bıraksa bundan sonraki süreçte yatay bir eğilim göstermekte olup, 2013 yılı üçüncü çeyrekte 6,7 milyona yaklaşmıştır.

2013 yılı üçüncü çeyrekte Türkiye’deki sabit genişbant abonelerinin yaklaşık %72’sinin 4-8 Mbit/sn arası hızda bağlantı sunan paketleritercih ettikleri görülmektedir. 1 Mbit/sn hızdan düşük hız tercih eden abonelerin oranı %9,9 olup, 10-30 Mbit/sn arası hızlardaki bağlantıları  tercih eden abonelerin oranı ise %15’e ulaşmıştır.

Türkiye’deki sabit genişbant abonelerinin genişbant teknolojisibazında dağılımına yer verilmektedir. xDSL teknolojisi ile hizmet sunan alternatif
işletmecilerin pazar payı 2013 yılı üçüncü çeyrek itibariyle %10,9 olarakgerçekleşirken bu dönemde özellikle fiber genişbantın etkisi ile birlikte TTNet’in xDSL pazar payındaki gerileme devam ederek %70,5 seviyelerine inmiştir. Kablo internet hizmeti sunan işletmecinin pazar payı %5,9 olurken fiberin pazar payı %11,8 olarak gerçekleşmiştir.

OECD ortalama penetrasyon oranları Aralık 2012 itibariyle DSL için %14,1, kablo için %8.1 ve fiber için %3,9 seviyesinde gerçekleşmiştir. Türkiye’de ise Eylül 2013 itibariyle sabit genişbant internet penetrasyon oranlarının DSL için %8,8, kablo için %0,6 ve fiber için %1,3 seviyesinde olduğu görülmektedir.

2013 yılı üçüncü çeyrek itibariyle “Nic.tr” kayıtlarında 339.676 adet “.tr” uzantılı alan adı bulunmaktadır. Bualan adlarının %71,5’i “com.tr”, %9,2’si “gen.tr”, %3,6’sı “gov.tr”, %3,4’ü ise “web.tr” uzantısına sahiptir.

Bu alan adlarını kullanan internet sitelerinin %80’i Türkiye’de, %9’u ABD’de, %4’ü Almanya’da, %2’si %4’ü diğer ülkelerde barındırılmaktadır.

Mobil Pazar

Eylül 2013 itibariyle Türkiye’de yaklaşık %91,119 penetrasyon oranına karşılık gelen toplam 68.911.173 mobil abone bulunmaktadır. Temmuz 2009’da sunulmaya başlanan 3G hizmeti Eylül 2013 itibariyle 47.533.786 milyon aboneye ulaşmıştır. Şekil 4-1’de 2G ve 3G mobil abone sayısı ile penetrasyon oranları yıllar itibariyle karşılaştırılmaktadır.

Aşağıdaki grafikte 3G hizmetlerine ilişkin veriler yer almaktadır. 2012 yılı üçüncü çeyrekte 40,3 milyon olan 3G abone sayısı 2013 yılı üçüncü çeyrekte 47,5 milyona ulaşırken 3G hizmetiyle birlikte mobil bilgisayardan ve cepten internet hizmeti alan abone sayısı da aynı dönemler arasında 22.583.983’den 25.492.162’ye yükselmiştir. 2013 üçüncü çeyrekte toplam mobil internet kullanım miktarı ise 38.944 TByte olarak gerçekleşmiştir.

2013 yılı üçüncü çeyrek itibariyle faturalı mobil genişbant abone sayısı 11.882.036 olarak, ön ödemeli mobil genişbant abone sayısı ise 13.610.126
olarak gerçekleşmiştir.

2013 üçüncü çeyreği itibariyle Avrupa ülkeleri içinde en yüksek mobil penetrasyon oranına sahip ülkeler Finlandiya, Portekiz, Danimarka, İsveç ve Avusturya olarak görülmektedir. İncelenen ülkelerin ortalama mobil penetrasyon oranı %139,4’tür. Türkiye’de ise Eylül 2013 itibariyle mobil penetrasyon oranı yaklaşık %91 seviyesindedir

Mobil numara taşınabilirliği (MNT) hizmeti ile 2013 yılı üçüncü üç aylık dönemde Avea yaklaşık 133 bin, Vodafone yaklaşık 42 bin abone kazanırken, Turkcell ise yaklaşık 175 bin abone kaybetmiştir.

2013 yılı üçüncü üç aylık dönem itibariyle abone sayısına göre Turkcell’in %50,77, Vodafone’un %28,75, Avea’nın ise %20,48’lik paya sahip olduğu görülmektedir.

2013 yılı üçüncü üç aylık dönemi itibariyle ön ödemeli abonelerde Turkcell’in %51,2, Vodafone’un %29,8, Avea’nın ise %19 pazar payına sahip olduğu görülmektedir.

Faturalı abonelerin dağılımında ise Turkcell’in %50,2, Avea’nın %22,7, Vodafone’un %27,1 pay aldığı görülmektedir.

2013 yılı üçüncü çeyrekte toplam mobil trafik hacmi 48,03 milyar dakika olarak gerçekleşmiştir. 2013 yılı üçüncü üç aylık dönemi trafik bilgileri bir önceki üç aylık dönemle kıyaslandığında toplam trafiğin %0,6 oranında, geçen senenin aynı dönemi ile kıyaslandığında ise %9 oranında arttığı görülmektedir. İşletmeci bazında incelendiğinde ise Turkcell’in trafiğinin %0,023 oranında azaldığı Vodafone’un trafiğinin %1,8 oranında arttığı, Avea’nın trafiğinin ise %0,2 oranında azaldığı görülmektedir. Geçen senenin aynı dönemine göre kıyaslandığında Turkcell’in trafik hacminde %1,7, Vodafone’un trafik hacminde %17,3 ve Avea’nın trafik hacminde %11,9 oranında artış olduğu görülmektedir

Geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla trafiğe göre Vodafone’un payı %31,76’dan %34,19’a yükselirken Avea’nın pazar payı %22,56’dan %23,17’ye yükselmiş, Turkcell’in pazar payı ise %45,68’den %42,64’e düşmüştür. Bir önceki dönemle kıyaslandığında ise, Turkcell’in pazar payının
%42,89’dan %42,64’e; Avea’nın pazar payının ise %23,35’ten %23,17’ye düştüğü, Vodafone’un pazar payının ise %33,77’den %34,19’a yükseldiği görülmektedir.

Mobil şebekelere en fazla çağrı gönderen ülkeler ise Almanya, Rusya, Irak, Suudi Arabistan ve Fransa şeklinde sıralanmaktadır.

2013 yılı üçüncü üç aylık dönemde bir önceki üç aylık döneme göre SMS sayıları bakımından Turkcell’in SMS sayısı yaklaşık %7,09 oranında, Vodafone’un SMS sayısı %5,61 oranında ve Avea’nın SMS sayısı %0,16 oranında azalmıştır.

2013 yılı üçüncü çeyrek dönem itibariyle gelire göre pazar payları incelendiğinde Turkcell’in pazar payının %49,21, Vodafone ve Avea’nın ise sırasıyla %30,56 ve %20,24 seviyelerinde olduğu görülmektedir. 2013 yılı üçüncü çeyrekte gelire göre pazar payları 2012 yılının aynı dönemi ile
kıyaslandığında Turkcell’in pazar payının yaklaşık 1,76 puan azaldığı, Avea’nın pazar payının 0,08 ve Vodafone’un pazar payının ise 1,69 puan arttığı görülmektedir.

Konuşma gelirleri Turkcell’in gelirlerinin %64,22’sini, Vodafone’un gelirlerinin %66,70’ini ve Avea’nın gelirlerinin %64,41’ini oluşturmaktadır. SMS+MMS gelirleri Turkcell’in gelirlerinin %8,91’ini, Vodafone’un gelirlerinin %12,54’ünü ve Avea’nın gelirlerinin %9,84’ünü oluşturmaktadır. Data gelirleri ise Turkcell’de %19,39, Vodafone’da %18,07 ve Avea’da %22,15 paya sahiptir.

Kaynak: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu