Türkiye’deki elektronik haberleşme sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na göndermiş oldukları veriler esas alınarak hazırlanan raporda 2013 yılı Q4 dönemine ait veriler önceki dönemler ile kıyaslamalı olarak incelenmektedir. BTK Raporu’nda internet ve mobil pazar ile ilgili geniş kapsamlı veriler bulunuyor.

İnternet ve Genişbant

2013 yılı dördüncü çeyreğinde genişbant abonesinin bir önceki çeyreğe göre yaklaşık %5 oranında arttığı görülmektedir. 2008 yılında 6 milyon genişbant internet abonesi bulunmaktayken beş yıllık bir sürede dört buçuk kata yakın artışla 2013 yılı dördüncü çeyrek sonu itibarıyla 32,6 milyona yaklaşmıştır.

Türkiye’de bağlantı çeşidine göre internet abone sayısı ile çeyrek ve yıllık bazda artış oranlarına yer verilmektedir. 2013 yılı dördüncü çeyreği itibarıyla Türkiye’deki çevirmeli internet dâhil toplam internet abone sayısı 32,61 milyon seviyesini aşmıştır. 2013 yılının dördüncü çeyreğinde toplam internet aboneliğinde bir önceki üç aylık döneme göre %4,9 artış gerçekleşmiş olup, mobil ve özellikle fiber internet abonelerinin artmasıyla birlikte internet abone sayısındaki genel artış eğilimi devam etmiştir. Toplam internet abone sayısının yıllık artış oranı ise %18 olarak
gerçekleşmiştir.

2011 yılı üçüncü çeyreğine kadar artış gösteren xDSL abone sayısı bu dönemden sonra düşüş eğilimine geçmiş ve bu düşüş 2012 yılı dördüncü çeyreğinde yerini tekrar artışa bıraksa da bundan sonraki süreçte yatay bir eğilim göstererek, 2013 yılı dördüncü çeyrekte 6,7 milyona yaklaşmıştır. 2013 yılı dördüncü çeyrekte Türkiye’deki sabit genişbant abonelerinin yaklaşık %69’u4-8  Mbit/sn arası hızda bağlantı sunan paketleri tercih ettikleri görülmektedir. 1 Mbit/sn hızdan düşük hız tercih eden abonelerin oranı %6,1olup, 10-30 Mbit/sn arası hızlardaki bağlantıları tercih eden abonelerin oranı ise %18’i geçmiştir.

Türkiye’deki sabit genişbant abonelerinin genişbant teknolojisi bazında dağılımına da yer verilmektedir. xDSL teknolojisi ile hizmet sunan alternatif
işletmecilerin toplam sabit genişbant pazarı içindeki payı 2013 yılı dördüncü çeyrek itibarıyla %11,1 olarak gerçekleşirken bu dönemde özellikle fiber genişbantın etkisi ile birlikte TTNet’in xDSL pazar payındaki gerileme devam ederek %68,1 seviyelerine inmiştir. Kablo internet hizmeti sunan işletmecinin pazar payı %5,8 olurken fiber internet sunan işletmecilerin toplam sabit genişbant pazarı içindeki payı %14,2 olarak gerçekleşmiştir.

OECD ortalama penetrasyon oranları Haziran 2013 itibarıyla DSL için %14,1, kablo için %8,3 ve fiber için %4,2 seviyesinde gerçekleşmiştir. Türkiye’de ise Aralık 2013 itibarıyla sabit genişbant internet penetrasyon oranlarının DSL için %8,7, kablo için %0,6 ve fiber için %1,6 seviyesinde olduğu görülmektedir.

2013 yılı dördüncü çeyrek itibarıyla “Nic.tr” kayıtlarında 346.074 adet “.tr” uzantılı alan adı bulunmaktadır. Bu alan adlarının %72,3’ü “com.tr”, %8,9’u “gen.tr”, %3,6’sı “gov.tr”, %3,3’ü ise “web.tr” uzantısına sahiptir.

bu alan adlarını kullanan internet sitelerinin %80’i Türkiye’de, %9’u ABD’de, %4’ü Almanya’da, %2’si Hollanda’da, %1’i İngiltere’de ve %4’ü diğer ülkelerde barındırılmaktadır.

Mobil Pazar

Aralık 2013 itibarıyla Türkiye’de yaklaşık %90,917 penetrasyon oranına karşılık gelen toplam 69.661.108 mobil abone bulunmaktadır. Temmuz 2009’da sunulmaya başlanan 3G hizmeti Aralık 2013 itibarıyla 49.266.163 milyon aboneye ulaşmıştır. 2G ve 3G mobil abone sayısı ile penetrasyon oranları yıllar itibarıyla karşılaştırılmaktadır.

Aşağıdaki tabloda 3G hizmetlerine ilişkin veriler yer almaktadır. 2013 yılı dördüncü çeyrekte 3G abone sayısı 49,3 milyona ulaşırken; 3G hizmetiyle birlikte mobil bilgisayardan ve cepten internet hizmeti alan mobil genişbant 19 abone sayısı da 24.173.143’e yükselmiştir. 2013 dördüncü çeyrekte toplam mobil internet kullanım miktarı ise 43.686 TByte olarak gerçekleşmiştir.

2013 yılı dördüncü çeyrek itibarıyla faturalı mobil genişbant abone sayısı 11.335.007 olarak, ön ödemeli mobil genişbant abone sayısı ise 12.838.136 olarak gerçekleşmiştir.

2013 dördüncü çeyreği itibarıyla Avrupa ülkeleri içinde en yüksek mobil penetrasyon oranına sahip ülkeler Finlandiya, Portekiz, Avusturya,
İsveç ve Danimarka olarak görülmektedir. İncelenen ülkelerin ortalama mobil penetrasyon oranı %139,5’tir. Türkiye’de ise Aralık 2013 itibariyle mobil penetrasyon oranı yaklaşık %91 seviyesindedir.

Mobil numara taşınabilirliği (MNT) hizmeti ile 2013 yılı dördüncü üç aylık dönemde Avea yaklaşık 304 bin abone kazanırken, Vodafone yaklaşık 112 bin abone, Turkcell ise yaklaşık 192 bin abone kaybetmiştir

2013 yılı dördüncü üç aylık dönem itibarıyla abone sayısına göre Turkcell’in %50,53, Vodafone’un %28,61, Avea’nın ise %20,86’lık paya sahip olduğu görülmektedir.

Faturalı abonelerin pazar payı dağılımında ise Turkcell’in %49,8, Avea’nın %23,2, Vodafone’un %27 pay aldığı görülmektedir. 2013 yılı dördüncü çeyrekte toplam mobil trafik hacmi 47,17 milyar dakika olarak gerçekleşmiştir. 2013 yılı dördüncü üç aylık dönemi trafik bilgileri bir önceki üç aylık dönemle kıyaslandığında toplam trafiğin %1,79 oranında düştüğü, geçen senenin aynı dönemi ile kıyaslandığında ise %9,38 oranında arttığı görülmektedir. İşletmeci bazında incelendiğinde ise bir önceki döneme göre Turkcell’in trafiğinin %4,23 oranında, Vodafone’un trafiğinin %1,18 oranında azaldığı, Avea’nın trafiğinin ise %1,79 oranında arttığı görülmektedir. Geçen senenin aynı dönemine göre kıyaslandığında Turkcell’in trafik hacminde %2,52, Vodafone’un trafik hacminde %16,22 ve Avea’nın trafik hacminde %12,91 oranında artış olduğu görülmektedir.

Geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla trafiğe göre Vodafone’un payı %32,37’den %34,40’a yükselirken Avea’nın pazar payı %23,26’dan %24,02’ye yükselmiş, Turkcell’in pazar payı ise %44,36’dan %41,58’e düşmüştür. Bir önceki dönemle kıyaslandığında ise, Turkcell’in pazar payının %42,64’ten %41,58’e düştüğü; Avea’nın pazar payının %23,17’den %24,02’ye Vodafone’un pazar payının ise %34,19’dan %34,40’a yükseldiği görülmektedir.

Mobil şebekelere en fazla çağrı gönderen ülkeler ise Almanya, Irak, Suudi Arabistan, Rusya ve İngiltere şeklinde sıralanmaktadır.

2013 yılı dördüncü üç aylık dönemde bir önceki üç aylık döneme göre SMS sayıları bakımından Turkcell’in SMS sayısı yaklaşık %10,29 oranında, Vodafone’un SMS sayısı %1,89 oranında ve Avea’nın SMS sayısı %5,17 oranında azalmıştır.

2013 yılı dördüncü çeyrek dönem itibarıyla gelire göre pazar payları incelendiğinde Turkcell’in pazar payının %47,86, Vodafone ve Avea’nın ise sırasıyla %31,98 ve %20,16 seviyelerinde olduğu görülmektedir. 2013 yılı dördüncü çeyrekte gelire göre pazar payları 2012 yılının aynı dönemi ile
kıyaslandığında Turkcell’in pazar payının yaklaşık 2,78 puan, Avea’nın pazar payının ise 0,21 puan azaldığı Vodafone’un pazar payının ise 2,99 puan arttığı görülmektedir.

Konuşma gelirleri Turkcell’in gelirlerinin %63,50’sini Vodafone’un gelirlerinin %65,91’ini ve Avea’nın gelirlerinin %62,50’sini oluşturmaktadır. SMS+MMS gelirleri Turkcell’in gelirlerinin %8,42’sini, Vodafone’un gelirlerinin %12,44’ünü ve Avea’nın gelirlerinin %9,14’ünü oluşturmaktadır. Data gelirleri ise Turkcell’de %20,37, Vodafone’da %19,14 ve Avea’da %25,08 paya sahiptir.

Kaynak: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu