Türkiye’deki elektronik haberleşme sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na göndermiş oldukları veriler esas alınarak hazırlanan raporda 2014 yılı Q2 dönemine ait veriler önceki dönemler ile kıyaslamalı olarak incelenmektedir. BTK Raporu’nda internet ve mobil pazar ile ilgili geniş kapsamlı veriler bulunuyor.

İnternet ve Genişbant

2014 yılının ikinci çeyreğinde toplam internet aboneliğinde bir önceki üç aylık döneme göre %5,8 artış gerçekleşmiş olup, mobil ve özellikle fiber internet abonelerinin artmasıyla birlikte internet abone sayısındaki genel artış eğilimi devam etmiştir. Toplam internet abone sayısının yıllık artış oranı ise %23,8 olarak gerçekleşmiştir.

2008 yılında 6 milyon genişbant internet abonesi bulunurken, yaklaşık altı yıllık bir sürede altı kata yakın artışla 2014 yılı ikinci çeyrek sonu itibarıyla 37 milyona yaklaşmıştır.

Türkiye’de bağlantı çeşidine göre internet abone sayısı ile çeyrek ve yıllık bazda artış oranlarına yer verilmektedir. 2014 yılı ikinci çeyreği itibarıyla Türkiye’deki çevirmeli internet dâhil toplam internet abone sayısı 37 milyonu aşmıştır. 2014 yılının ikinci çeyreğinde toplam internet aboneliğinde bir önceki üç aylık döneme göre %5,8 artış gerçekleşmiş olup, mobil ve fiber internet abonelerinin artmasıyla birlikte internet abone sayısındaki genel artış eğilimi devam etmiştir. Toplam internet abone sayısının yıllık artış oranı ise %23,8 olarak gerçekleşmiştir.

2011 yılı üçüncü çeyreğine kadar artış gösteren xDSL abone sayısı bu dönemden sonra düşüş eğilimine geçmiş ve bu düşüş 2012 yılı dördüncü çeyreğinde yerini tekrar artışa bıraksa da bundan sonraki süreçte yatay bir eğilim göstererek, 2014 yılı ikinci çeyrekte 6,7 milyona yaklaşmıştır. Ülkemizde xDSL abonelerine ağırlıklı olarak ADSL, G.SHDSL ve VDSL teknolojileri ile hizmet sunulmaktadır

Türkiye’deki sabit genişbant abonelerinin genişbant teknolojisi bazında dağılımına yer verilmektedir. xDSL teknolojisi ile hizmet sunan alternatif işletmecilerin toplam sabit genişbant pazarı içindeki payı 2014 yılı ikinci çeyrek itibarıyla %11,8 olarak gerçekleşirken bu dönemde özellikle fiber genişbantın etkisi ile birlikte TTNet’in sabit genişbant pazarındaki xDSL pazar payı gerilemeye devam ederek %66,1 seviyelerine inmiştir. Kablo internet hizmeti sunan işletmecinin pazar payı %5,8 olurken fiber internet sunan işletmecilerin toplam sabit genişbant pazarı içindeki payı %15,6 olarak gerçekleşmiştir.

OECD ortalama penetrasyon oranları Aralık 2013 itibarıyla DSL için %13,9 kablo için %8,4 ve fiber için %4,5 seviyesinde gerçekleşmiştir. Türkiye’de ise Haziran 2014 itibarıyla sabit genişbant internet penetrasyon oranlarının DSL için %8,7, kablo için %0,6 ve fiber için %1,7 seviyesinde olduğu görülmektedir.

2014 yılı ikinci çeyrek itibarıyla “Nic.tr” kayıtlarında 353.724 adet “.tr” uzantılı alan adı bulunmaktadır. Bu alan adlarının %74,2’si “com.tr”, %8,1’i “gen.tr”, %3,6’sı “gov.tr”, %3,2’si ise “web.tr” uzantısına sahiptir.

Mobil Pazar

Haziran 2014 itibarıyla Türkiye’de yaklaşık %92,312 penetrasyon oranına karşılık gelen toplam 70.791.075 mobil abone bulunmaktadır. Temmuz 2009’da sunulmaya başlanan 3G hizmeti Haziran 2014 itibarıyla 53.385.739 aboneye ulaşmıştır. Şekil 4-1’de 2G ve 3G mobil abone sayısı ile penetrasyon oranları yıllar itibarıyla karşılaştırılmaktadır.

Aşağıdaki tabloda 3G hizmetlerine ilişkin veriler yer almaktadır. 2014 yılı ikinci çeyrekte 3G abone sayısı 53.385.734’e ulaşırken; 3G hizmetiyle birlikte mobil bilgisayardan ve cepten internet hizmeti alan mobil genişbant14 abone sayısı da 28.445.663’e yükselmiştir. 2014 yılı ikinci çeyrekte toplam mobil internet kullanım miktarı ise 61.913 TByte olarak gerçekleşmiştir.

2014 yılı ikinci çeyrek itibarıyla faturalı mobil genişbant abone sayısı 14.883.203, ön ödemeli mobil genişbant abone sayısı ise 13.562.460 olarak gerçekleşmiştir.

2014 ikinci çeyreği itibarıyla Avrupa ülkeleri içinde en yüksek mobil penetrasyon oranına sahip ülkeler Finlandiya, Portekiz, Avusturya, İsveç ve Danimarka olarak görülmektedir. İncelenen ülkelerin ortalama mobil penetrasyon oranı %136’dır. Türkiye’de ise Haziran 2014 itibariyle mobil penetrasyon oranı yaklaşık %92 seviyesindedir.

Mobil numara taşınabilirliği (MNT) hizmeti ile 2014 yılı ikinci üç aylık dönemde Avea yaklaşık 384 bin abone kazanırken, Vodafone yaklaşık 31 bin abone kazanmış, Turkcell ise yaklaşık 415 bin abone kaybetmiştir.

2014 yılı ikinci üç aylık dönem itibarıyla abone sayısına göre Turkcell’in %48,92; Vodafone’un %28,78; Avea’nın ise %22,30’luk paya sahip olduğu görülmektedir.

Faturalı abonelerin pazar payı dağılımında ise Turkcell’in %48,5; Vodafone’un %27,4; Avea’nın ise %24,1 pay aldığı görülmektedir.

2014 yılı ikinci çeyrekte toplam mobil trafik hacmi 52,10 milyar dakika olarak gerçekleşmiştir. 2014 yılı ikinci üç aylık dönemi trafik bilgileri bir önceki üç aylık dönemle kıyaslandığında toplam trafiğin %10,30 oranında arttığı, geçen senenin aynı dönemi ile kıyaslandığında ise %9,08 oranında arttığı görülmektedir. İşletmeci bazında incelendiğinde ise bir önceki döneme göre Turkcell’in trafiğinin %7,51 oranında, Vodafone’un trafiğinin %8,48 oranında; Avea’nın trafiğinin ise %17,28 oranında arttığı görülmektedir. Geçen senenin aynı dönemine göre kıyaslandığında Turkcell’in trafik hacminde %0,30, Vodafone’un trafik hacminde %9,54 ve Avea’nın trafik hacminde %24,57 oranında artış olduğu görülmektedir.

Geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla trafiğe göre Vodafone’un payı %33,77’den %33,91’e yükselirken Avea’nın pazar payı %23,35’den %26,66’ya yükselmiş, Turkcell’in pazar payı ise %42,89’dan %39,43’e düşmüştür. Bir önceki dönemle kıyaslandığında ise, Turkcell’in pazar payının %40,45’den %39,43’e Vodafone’un pazar payının ise %34,47’den %33,91’e düştüğü; Avea’nın pazar payının %25,07’den %26,66’ya yükseldiği görülmektedir.

Mobil şebekelere en fazla çağrı gönderen ülkeler ise Almanya, KKTC, Rusya, Irak, Suudi Arabistan şeklinde sıralanmaktadır.

2014 yılı ikinci üç aylık dönemde SMS sayısı yaklaşık 31.979 milyon, MMS sayısı ise yaklaşık 33,5 milyon civarında gerçekleşmiştir.

2014 yılı ikinci çeyrek dönem itibarıyla gelire göre pazar payları incelendiğinde Turkcell’in pazar payının %46,20; Vodafone ve Avea’nın ise sırasıyla %32,55 ve %21,25 seviyelerinde olduğu görülmektedir. 2014 yılı ikinci çeyrekte gelire göre pazar payları 2013 yılının aynı dönemi ile kıyaslandığında Turkcell’in pazar payının yaklaşık 2,5 puan azaldığı, Avea’nın pazar payının 0,1 puan Vodafone’un pazar payının ise 2,4 puan arttığı görülmektedir.

Konuşma gelirleri Turkcell’in gelirlerinin %68,20’sini Vodafone’un gelirlerinin %65,74’ünü ve Avea’nın gelirlerinin %54,73’ünü oluşturmaktadır. SMS+MMS gelirleri Turkcell’in gelirlerinin %7,77’sini, Vodafone’un gelirlerinin %11,31’ini ve Avea’nın gelirlerinin %12,24’ünü oluşturmaktadır. Data gelirleri ise Turkcell’de %19,31, Vodafone’da %21 ve Avea’da %29,22’lik paya sahiptir.

Kaynak: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu