Türkiye’deki elektronik haberleşme sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na göndermiş oldukları veriler esas alınarak hazırlanan raporda 2014 yılı Q3 dönemine ait veriler önceki dönemler ile kıyaslamalı olarak incelenmektedir. BTK Raporu’nda internet ve mobil pazar ile ilgili geniş kapsamlı veriler bulunuyor.

İnternet ve Genişbant

2014 yılının üçüncü çeyreğinde toplam internet aboneliğinde bir önceki üç aylık döneme göre %7,6 artış gerçekleşmiş olup, mobil ve özellikle fiber internet abonelerinin artmasıyla birlikte internet abone sayısındaki genel artış eğilimi devam etmiştir. Toplam internet abone sayısının yıllık artış oranı ise %28,2 olarak gerçekleşmiştir. 2008 yılında 6 milyon genişbant internet abonesi bulunurken, altı yıla yakın bir sürede altı katı aşan artışla 2014 yılı üçüncü çeyrek sonu itibarıyla 40 milyona yaklaşmıştır.

2014 yılının üçüncü çeyreğinde çevirmeli internet dâhil toplam internet aboneliğinde bir önceki üç aylık döneme göre %7,6 artış gerçekleşmiş olup, mobil ve fiber internet abonelerinin artmasıyla birlikte internet abone sayısındaki genel artış eğilimi devam etmiştir. Toplam internet abone sayısının yıllık artış oranı ise %28,2 olarak gerçekleşmiştir.

2011 yılı üçüncü çeyreğine kadar artış gösteren xDSL abone sayısı bu dönemden sonra düşüş eğilimine geçmiş ve bu düşüş 2012 yılı dördüncü çeyreğinden sonra yerini tekrar artışa bıraksa da bundan sonraki süreçte yatay bir eğilim göstererek, 2014 yılı üçüncü çeyrekte 6,7 milyonu geçmiştir. Ülkemizde xDSL abonelerine ağırlıklı olarak ADSL, G.SHDSL ve VDSL teknolojileri ile hizmet sunulmaktadır.

Raporda Türkiye’deki sabit genişbant abonelerinin genişbant teknolojisi bazında dağılımına da yer verilmektedir. xDSL teknolojisi ile hizmet sunan alternatif işletmecilerin toplam sabit genişbant pazarı içindeki payı 2014 yılı üçüncü çeyrek itibarıyla %12,4 olarak gerçekleşirken bu dönemde özellikle fiber genişbantın etkisi ile birlikte TTNet’in sabit genişbant pazarındaki xDSL pazar payı gerilemeye devam ederek %65 seviyelerine inmiştir. Kablo internet hizmeti sunan işletmecinin pazar payı %5,9 olurken fiber internet sunan işletmecilerin toplam sabit genişbant pazarı içindeki payı %16 olarak gerçekleşmiştir.

OECD ortalama penetrasyon oranları Aralık 2013 itibarıyla DSL için %13,9 kablo için %8,4 ve fiber için %4,5 seviyesinde gerçekleşmiştir. Türkiye’de ise Eylül 2014 itibarıyla sabit genişbant internet penetrasyon oranlarının DSL için %8,8, kablo için %0,7 ve fiber için %1,8 seviyesinde olduğu görülmektedir.

2014 yılı üçüncü çeyrek itibarıyla “Nic.tr” kayıtlarında 355.780 adet “.tr” uzantılı alan adı bulunmaktadır. Bu alan adlarının %74,8’i “com.tr”, %7,8’i “gen.tr”, %3,6’sı “gov.tr”, %3,2’si ise “web.tr” uzantısına sahiptir.

Mobil Pazar

2014 yılı Eylül ayı sonu itibarı ile Türkiye’de yaklaşık %93,813 penetrasyon oranına karşılık gelen toplam 71.908.742 mobil abone bulunmaktadır. Temmuz 2009’da sunulmaya başlanan 3G hizmeti 2014 yılı Eylül ayı sonu itibarıyla 56.780.787 aboneye ulaşmıştır. Şekil 4-1’de 2G ve 3G mobil abone sayısı ile penetrasyon oranları yıllar itibarıyla karşılaştırılmaktadır.

Aşağıdaki tabloda 3G hizmetlerine ilişkin veriler yer almaktadır. 2014 yılı üçüncü çeyrekte 3G abone sayısı 56.780.787’e ulaşırken; 3G hizmetiyle birlikte mobil bilgisayardan ve cepten internet hizmeti alan mobil genişbant 15 abone sayısı da 31.104.046’ya yükselmiştir. 2014 yılı üçüncü çeyrekte toplam mobil internet kullanım miktarı ise 84.940 TByte olarak gerçekleşmiştir.

2014 yılı üçüncü çeyrek itibarıyla faturalı mobil genişbant abone sayısı 15.087.274 olarak, ön ödemeli mobil genişbant abone sayısı ise 16.016.772 olarak gerçekleşmiştir.

2014 üçüncü çeyreği itibarıyla Avrupa ülkeleri içinde en yüksek mobil penetrasyon oranına sahip ülkeler Finlandiya, Portekiz, Avusturya, İsveç ve Danimarka olarak görülmektedir. İncelenen ülkelerin ortalama mobil penetrasyon oranı %136’dır. Türkiye’de ise Eylül 2014 itibariyle mobil penetrasyon oranı yaklaşık %94 seviyesindedir.

Mobil numara taşınabilirliği (MNT) hizmeti ile 2014 yılı üçüncü üç aylık dönemde Avea yaklaşık 224 bin abone kazanırken, Vodafone yaklaşık 103 bin abone kazanmış, Turkcell ise yaklaşık 327 bin abone kaybetmiştir.

2014 yılı üçüncü üç aylık dönem itibarıyla abone sayısına göre Turkcell’in %48,30; Vodafone’un %29,13; Avea’nın ise %22,57’lik paya sahip olduğu görülmektedir.

Faturalı abonelerin pazar payı dağılımında ise Turkcell’in %48; Vodafone’un %27,5; Avea’nın ise %24,5 pay aldığı ortaya çıkıyor.

2014 yılı üçüncü çeyrekte toplam mobil trafik hacmi 53,11 milyar dakika olarak gerçekleşmiştir. 2014 yılı üçüncü üç aylık dönemi trafik bilgileri bir önceki üç aylık dönemle kıyaslandığında toplam trafiğin %1,92 oranında arttığı, geçen senenin aynı dönemi ile kıyaslandığında ise %10,57 oranında arttığı görülmektedir. İşletmeci bazında incelendiğinde ise bir önceki döneme göre Turkcell’in trafiğinin %1,53 oranında, Vodafone’un trafiğinin %2,83 oranında; Avea’nın trafiğinin ise %1,36 oranında arttığı görülmektedir. Geçen senenin aynı dönemine göre kıyaslandığında Turkcell’in trafik hacminde %1,85 Vodafone’un trafik hacminde %10,64 ve Avea’nın trafik hacminde %26,51 oranında artış olduğu görülmektedir.

Geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla trafiğe göre Vodafone’un payı %34,19’dan %34,21’e yükselirken, Avea’nın pazar payı %23,17’den %26,51’e yükselmiş, Turkcell’in pazar payı ise %42,64’den %39,28’e düşmüştür. Bir önceki dönemle kıyaslandığında ise, Turkcell’in pazar payının %39,43’den %39,28’e
Avea’nın pazar payının %26,66’dan %26,51’e düştüğü; Vodafone’un pazar payının ise %33,91’den %34,21’e yükseldiği görülmektedir.

2014 yılı üçüncü çeyreğinde mobil şebekelerden en fazla trafik gönderilen ve alınan ilk beş ülkeye yer verilmektedir. Gerek alınan gerekse gönderilen trafik bakımından Almanya ilk sırayı alırken, Rusya, İngiltere, Türkmenistan ve Gürcistan en fazla trafik gönderilen diğer ülkeler olmuştur. Bununla birlikte en fazla trafik alınan ülkeler Almanya’dan sonra, Rusya, Irak, Suudi Arabistan ve Avusturya’dır.

SMS ve MMS sayıları çeyrekler itibariyle incelendiğinde; 2014 yılı üçüncü üç aylık dönemde SMS sayısı yaklaşık 30.738 milyon, MMS sayısı ise yaklaşık 31,1 milyon civarında gerçekleşmiştir.

2014 yılı üçüncü çeyrek dönem itibarıyla gelire göre pazar payları incelendiğinde Turkcell’in pazar payının %46,32 , Vodafone ve Avea’nın ise sırasıyla %32,29 ve %21,39 seviyelerinde olduğu görülmektedir. 2014 yılı üçüncü çeyrekte gelire göre pazar payları 2013 yılının aynı dönemi ile kıyaslandığında Turkcell’in pazar payının yaklaşık 2,89 puan azaldığı, Avea’nın pazar payının 1,73 puan, Vodafone’un pazar payının ise 1,16 puan arttığı görülmektedir.

Konuşma gelirleri Turkcell’in gelirlerinin %62,17’sini Vodafone’un gelirlerinin %61,67’sini ve Avea’nın gelirlerinin %52,26’sını oluşturmaktadır. SMS+MMS gelirleri Turkcell’in gelirlerinin %7,08’ini, Vodafone’un gelirlerinin %11,24’ünü ve Avea’nın gelirlerinin %11,14’ünü oluşturmaktadır. Data gelirleri ise Turkcell’de %25,85, Vodafone’da %25,11 ve Avea’da %32,37’lik paya sahiptir.

Kaynak: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu