Türkiye’deki elektronik haberleşme sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na göndermiş oldukları veriler esas alınarak hazırlanan raporda 2015 yılı Q1 dönemine ait veriler önceki dönemler ile kıyaslamalı olarak incelenmektedir. BTK Raporu’nda internet ve mobil pazar ile ilgili geniş kapsamlı veriler bulunuyor.

İnternet ve Genişbant

2015 yılı birinci çeyreğinde genişbant abonesinin bir önceki çeyreğe göre %4,0 oranında arttığı görülmektedir. Ayrıca fiber abone sayısındaki artış oranı da bu dönemde %3,9 seviyelerinde gerçekleşmiştir. Şekil 3-1’de 2008 yılından itibaren Türkiye’deki toplam genişbant internet abone sayılarına sabit ve mobil ayrımında yer verilmektedir. 2008 yılında 6 milyon olan genişbant internet abone sayısı 2015 yılı birinci çeyrek sonu itibarıyla 42,9 milyona ulaşmıştır.

2015 yılının birinci çeyreğinde çevirmeli internet dâhil toplam internet aboneliğinde bir önceki üç aylık döneme göre %4,0 artış gerçekleşmiş olup, mobil, fiber ve kablo internet abonelerinin artmasıyla birlikte internet abone sayısındaki genel artış eğilimi devam etmiştir. Toplam internet abone sayısının yıllık artış oranı ise %22,6 olarak gerçekleşmiştir.

Raporda Türkiye’deki sabit genişbant abonelerinin genişbant teknolojisi bazında dağılımına yer verilmektedir. xDSL teknolojisi ile hizmet sunan alternatif işletmecilerin toplam sabit genişbant pazarı içindeki payı 2015 yılı birinci çeyrek itibarıyla %13,4 olarak gerçekleşirken bu dönemde özellikle fiber genişbantın etkisi ile birlikte TTNet’in sabit genişbant pazarındaki xDSL pazar payı gerilemeye devam ederek %62,7 seviyesine inmiştir. Kablo internet hizmeti sunan işletmecinin pazar payı %6,4 olurken fiber internet sunan işletmecilerin toplam sabit genişbant pazarı içindeki payı %16,9 olarak gerçekleşmiştir.

Türkiye ve OECD ülkelerinde sabit genişbant internet penetrasyon oranları temel bağlantı teknolojilerine göre verilmektedir. OECD ortalama penetrasyon oranları Haziran 2014 itibarıyla DSL için %14,1, kablo için %8,6 ve fiber için %4,5 seviyesinde gerçekleşmiştir. Türkiye’de ise Mart 2015 itibarıyla sabit genişbant internet penetrasyon oranlarının DSL için %8,8, kablo için %0,7 ve fiber için %1,9 seviyesinde olduğu görülmektedir.

2015 yılı birinci çeyrek itibarıyla “Nic.tr” kayıtlarında 365.842 adet “.tr” uzantılı alan adı bulunmaktadır. Bu alan adlarının %75,9’u “com.tr”, %7,2’si “gen.tr”, %3,6’sı “gov.tr”, %3,1’i ise “web.tr” uzantısına sahiptir.

Mobil Pazar

2015 yılı Mart ayı sonu itibarı ile Türkiye’de yaklaşık %92,7 penetrasyon oranına karşılık gelen toplam 72.040.764 mobil abone bulunmaktadır. Temmuz 2009’da sunulmaya başlanan 3G hizmeti 2015 yılı Mart ayı sonu itibarıyla 59.422.663 aboneye ulaşmıştır. Şekil 4-1’de 2G ve 3G mobil abone sayısı ile penetrasyon oranları yıllar itibarıyla karşılaştırılmaktadır.

Aşağıdaki grafikte 3G hizmetlerine ilişkin veriler yer almaktadır. 2015 yılı birinci çeyrekte 3G abone sayısı 59.422.663’e ulaşırken; 3G hizmetiyle birlikte mobil bilgisayardan ve cepten internet hizmeti alan mobil genişbant 15 abone sayısı da 33.934.862’ye yükselmiştir. 2015 yılı birinci çeyrekte toplam mobil internet kullanım miktarı ise 107.970 TByte olarak gerçekleşmiştir.

2015 yılı birinci çeyrek itibarıyla ön ödemeli genişbant abone sayısı 16.152.591, faturalı mobil genişbant abone sayısı ise 17.782.271 olarak gerçekleşmiştir.

Aşağıdaki grafikte Türkiye ve bazı Avrupa ülkelerine ait mobil penetrasyon oranları karşılaştırılmaktadır. 2015 birinci çeyreği itibarıyla Avrupa ülkeleri içinde en yüksek mobil penetrasyon oranına sahip ülkeler Finlandiya, Danimarka, Portekiz, Avusturya ve İsveç olarak görülmektedir. İncelenen ülkelerin ortalama mobil penetrasyon oranı %135’tir. Türkiye’de ise Mart 2015 itibariyle mobil penetrasyon oranı yaklaşık %93 seviyesindedir.

Mobil numara taşınabilirliği (MNT) hizmeti ile 2015 yılı birinci üç aylık dönemde Avea yaklaşık 184 bin abone kazanırken, Vodafone yaklaşık 91 bin abone kazanmış, Turkcell ise yaklaşık 275 bin abone kaybetmiştir.

2015 yılı birinci üç aylık dönem itibarıyla abone sayısına göre Turkcell’in %47,6; Vodafone’un %29,3; Avea’nın ise %23,1’lik paya sahip olduğu görülmektedir

Faturalı abonelerin pazar payı dağılımında ise Turkcell’in %47,4; Vodafone’un %27,8; Avea’nın ise %24,8 pay aldığı görülmektedir.

2015 yılı birinci çeyrekte toplam mobil trafik hacmi 52,2 milyar dakika olarak gerçekleşmiştir. 2015 yılı birinci üç aylık dönemi trafik bilgileri bir önceki üç aylık dönemle kıyaslandığında toplam trafiğin %1 oranında azaldığı, geçen senenin aynı dönemi ile kıyaslandığında ise %10,5 oranında arttığı görülmektedir. İşletmeci bazında incelendiğinde ise bir önceki döneme göre Turkcell’in trafiğinin %2,5 oranında, Vodafone’un trafiğinin %0,9 oranında azaldığı; Avea’nın trafiğinin ise %1 oranında arttığı görülmektedir. Geçen senenin aynı dönemine göre kıyaslandığında Turkcell’in trafik hacminde %1,5 Vodafone’un trafik hacminde %13,1 ve Avea’nın trafik hacminde %21,3 oranında artış olduğu görülmektedir.

Bir önceki dönemle kıyaslandığında trafiğe göre Vodafone’un payı aynı kalırken, Avea’nın pazar payı %27’den %27,5’e yükselmiş, Turkcell’in pazar payı ise %37,7’den %37,2’ye düşmüştür. Geçtiğimiz yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında ise, Turkcell’in pazar payının %40,5’ten %37,2’ye düştüğü, Avea’nın pazar payının %25,1’den %27,5’e, Vodafone’un pazar payının ise %34,5’ten %35,3’e yükseldiği görülmektedir.

Aşağıdaki grafikte 2015 yılı birinci üç aylık döneminde sabit şebekelerden en fazla trafik gönderilen ve sabit şebekelere en fazla trafiğin geldiği ülkelere yer verilmektedir. Gerek alınan gerekse gönderilen trafik bakımından Almanya ilk sırayı alırken, İngiltere, KKTC, Irak ve Gürcistan en fazla trafik gönderilen diğer ülkeler olmuştur. Bununla birlikte en fazla trafik alınan ülkeler Almanya’dan sonra, Fransa, İngiltere, Belçika ve Yunanistan’dır.

SMS ve MMS sayıları çeyrekler itibariyle incelendiğinde; 2015 yılı birinci üç aylık dönemde SMS sayısı yaklaşık 25.279 milyon, MMS sayısı ise yaklaşık 23,9 milyon civarında gerçekleşmiştir.

Mobil Gelir

2015 yılı birinci çeyrek dönem itibarıyla gelire göre pazar payları incelendiğinde Turkcell’in pazar payının %43,3; Vodafone ve Avea’nın ise sırasıyla %35,2 ve %21,5 seviyelerinde olduğu görülmektedir. 2015 yılı birinci çeyrekte gelire göre pazar payları bir önceki dönem ile kıyaslandığında Turkcell’in pazar payının yaklaşık 1,3 puan azaldığı, Avea’nın pazar payının aynı kaldığı, Vodafone’un pazar payının ise 1,3 puan arttığı; 2014 yılının aynı dönemi ile kıyaslama yapıldığında ise, Turkcell’in pazar payının yaklaşık 3,2 puan azaldığı, Avea’nın pazar payının 1,8 puan, Vodafone’un pazar payının ise 1,3 puan arttığı görülmektedir.

Konuşma gelirleri Turkcell’in gelirlerinin %60,2’sini Vodafone’un gelirlerinin %56,6’sını ve Avea’nın gelirlerinin %48,6’sını oluşturmaktadır. SMS+MMS gelirleri Turkcell’in gelirlerinin %6,3’ünü, Vodafone’un gelirlerinin %10,3’ünü ve Avea’nın gelirlerinin %10,3’ünü oluşturmaktadır. Data gelirleri ise Turkcell’de %28, Vodafone’da %30,5 ve Avea’da %36,9’luk paya sahiptir.

Kaynak: BTK- Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu