Türkiye’deki elektronik haberleşme sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na göndermiş oldukları veriler esas alınarak hazırlanan raporda 2015 yılı Q4 dönemine ait veriler önceki dönemler ile kıyaslamalı olarak incelenmektedir. BTK Raporu’nda internet ve mobil pazar ile ilgili geniş kapsamlı veriler bulunuyor.

İnternet ve Genişbant

2015 yılı dördüncü çeyreğinde genişbant abone sayısının bir önceki çeyreğe göre %3,9 oranında arttığı görülmektedir. Ayrıca fiber abone sayısındaki artış oranı da bu dönemde %4,3 seviyelerinde gerçekleşmiştir. Şekil 3-1’de 2008 yılından itibaren Türkiye’deki toplam genişbant internet abone sayılarına sabit ve mobil ayrımında yer verilmektedir. 2008 yılında 6 milyon olan genişbant internet abone sayısı 2015 yılı dördüncü çeyrek sonu itibarıyla 48,6 milyona ulaşmıştır.

2015 yılı dördüncü çeyreğinde çevirmeli internet dâhil toplam internet aboneliğinde bir önceki üç aylık döneme göre %3,9 artış gerçekleşmiş olup, özellikle mobil ve fiber internet abonelerinin artmasıyla birlikte internet abone sayısındaki genel artış eğilimi devam etmiştir. Toplam internet abone sayısının yıllık artış oranı ise %17,8 olarak gerçekleşmiştir.

Raporda sabit genişbant internet abonelerinin hızlara göre dağılımına yer verilmektedir. Buna göre 2015 yılı dördüncü çeyrekte Türkiye’deki sabit genişbant abonelerinin yaklaşık %66,4’ünün 10-30 Mbit/sn arası hızda bağlantı sunan paketleri tercih ettikleri görülmektedir. 1 Mbit/sn hızdan düşük hız tercih eden abonelerin oranı %2,8 olup 4-8 Mbit/sn arası hızlardaki bağlantıları tercih eden abonelerin oranı ise %23,5 olarak gerçekleşmiştir.

Türkiye ve OECD ülkelerinde sabit genişbant internet penetrasyon oranları temel bağlantı teknolojilerine göre verilmektedir. OECD genelinde ağırlıklı ortalama penetrasyon oranı Haziran 2015 itibarıyla DSL için %13,7, kablo için %9,1 ve fiber için %5,2 seviyesinde gerçekleşmiştir. Türkiye’de ise 2015 yılı sonu itibarıyla sabit genişbant internet penetrasyon oranlarının DSL için %9,1, kablo için %0,8 ve fiber için %2,1 seviyesinde olduğu görülmektedir

“.tr” alan adlarının dağılımına yer verilmektedir. 2015 yılı dördüncü çeyrek itibarıyla “Nic.tr” kayıtlarında 375.922 adet “.tr” uzantılı alan adı bulunmaktadır. Bu alan adlarının %77,5’i “com.tr”, %6,4’ü “gen.tr”, %3,5’i “gov.tr”, %2,9’u ise “web.tr” uzantısına sahiptir.

Mobil Pazar

2015 yılı Aralık ayı sonu itibarı ile Türkiye’de yaklaşık %93,5 penetrasyon oranına karşılık gelen toplam 73.639.261 mobil abone bulunmaktadır. 0-9 yaş nüfus hariç olmak üzere mobil penetrasyon oranı %100’ün üzerine çıkmaktadır.

Raporda 3G hizmetlerine ilişkin veriler yer almaktadır. 2015 yılı dördüncü çeyrekte 3G abone sayısı 64.256.311’e ulaşırken, 3G hizmetiyle birlikte mobil bilgisayardan ve cepten internet hizmeti alan mobil genişbant abone sayısı da 37.469.948’e yükselmiştir. 2015 yılı dördüncü çeyrekte toplam mobil internet kullanım miktarı ise 165.366 TByte olarak gerçekleşmiştir.

Aşağıdaki tabloda Türkiye ve bazı Avrupa ülkelerine ait mobil penetrasyon oranları karşılaştırılmaktadır. 2015 dördüncü çeyreği itibarıyla Avrupa ülkeleri içinde en yüksek mobil penetrasyon oranına sahip ülkeler Finlandiya, Yunanistan, Danimarka, Avusturya ve İsveç olarak görülmektedir. İncelenen ülkelerin ortalama mobil 17.366 21.701 0 3.000 6.000 9.000 12.000 15.000 18.000 21.000 Ön-Ödemeli Mobil Genişbant Faturalı Mobil Genişbant 42 penetrasyon oranı yaklaşık olarak %135’dir. Türkiye’de ise Aralık 2015 itibariyle mobil penetrasyon oranı yaklaşık %94 seviyesindedir.

Tabloda mobil işletmecilerin abone sayılarına göre pazar paylarına yer verilmektedir. 2015 yılı dördüncü üç aylık dönem itibarıyla abone sayısına göre Turkcell’in %46,2, Vodafone’un %30,4, Avea’nın ise %23,4’lük paya sahip olduğu görülmektedir.

2015 yılı dördüncü çeyrekte toplam mobil trafik hacmi 57 milyar dakika olarak gerçekleşmiştir. 2015 yılı dördüncü üç aylık dönemi trafik bilgileri bir önceki üç aylık dönemle kıyaslandığında toplam trafiğin %0,2 oranında azaldığı, geçen senenin aynı dönemi ile kıyaslandığında ise %8 oranında arttığı görülmektedir. İşletmeci bazında incelendiğinde ise bir önceki döneme göre Turkcell’in trafiğinin %3 oranında azaldığı, Vodafone’un trafiğinin %1,2 oranında, Avea’nın trafiğinin ise %1,9 oranında arttığı görülmektedir. Geçen senenin aynı dönemine göre kıyaslandığında Turkcell’in trafik hacminde %4,5, Vodafone’un trafik hacminde %9,4 ve Avea’nın trafik hacminde %11,1 oranında artış olduğu görülmektedir.

Mobil işletmecilerin dönemler itibarıyla toplam mobil trafiğinden aldıkları pazar payları aşağıdaki tabloda görülmektedir. Bir önceki dönemle kıyaslandığında trafiğe göre Avea’nın pazar payı %27,2’den %27,8’e ve Vodafone’un payı %35,2’den %35,7’ye yükselmiş, Turkcell’in pazar payı ise %37,6’dan %36,5’e düşmüştür. Geçtiğimiz yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında ise Turkcell’in pazar payının %37,7’den %36,5’e düştüğü, Avea’nın pazar payının %27’den %27,8’e, Vodafone’un pazar payının ise %35,3’ten %35,7’ye yükseldiği görülmektedir.

2015 yılı dördüncü çeyreğinde mobil şebekelerden en fazla trafik gönderilen ve alınan ilk beş ülkeye yer verilmektedir. Gerek alınan gerekse gönderilen trafik bakımından Almanya ilk sırayı alırken İngiltere, Fransa, Türkmenistan ve İran en fazla trafik gönderilen diğer ülkeler olmuştur. Almanya’dan sonra en fazla trafik alınan ülkeler ise Avusturya, İsviçre, Fransa ve Suudi Arabistan şeklinde sıralanmaktadır.

SMS ve MMS sayıları çeyrekler itibariyle incelendiğinde; 2015 yılı dördüncü üç aylık dönemde SMS sayısı yaklaşık 24.473 milyon, MMS sayısı ise yaklaşık 17,5 milyon civarında gerçekleşmiştir

Mobil Gelir

2008 yılından bu yana mobil telekomünikasyon hizmetlerinden elde edilen gelir bilgilerine yıllık olarak yer verilmektedir. Yıllar itibarıyla artış eğiliminde olan mobil gelirler 2014 yılında 19,0 milyar ₺ olarak gerçekleşirken 2015 yılında bir önceki yıla göre %23,5 oranında artış göstererek 23,5 milyar TL’ye yükselmiştir.

Aşağıda mobil işletmecilerin üçer aylık net satış gelir verilerine göre hesaplanan pazar paylarına yer verilmektedir. 2015 yılı dördüncü çeyrek dönem itibarıyla gelire göre pazar payları incelendiğinde Turkcell’in pazar payının %42,2, Vodafone ve Avea’nın ise sırasıyla %36,8 ve %21 seviyelerinde olduğu görülmektedir. 2015 yılı dördüncü çeyrekte gelire göre pazar payları bir önceki dönem ile kıyaslandığında Vodafone’un pazar payının yaklaşık 1,1 puan, Avea’nın pazar payının yaklaşık 0,1 puan arttığı, Turkcell’in pazar payının ise 1,1 puan düştüğü; 2014 yılının aynı dönemi ile kıyaslama yapıldığında ise, Turkcell’in pazar payının yaklaşık 2,5 puan, Avea’nın pazar payının 0,5 puan düştüğü, Vodafone’un pazar payının ise 3,0 puan arttığı görülmektedir.

Konuşma gelirleri Turkcell’in gelirlerinin %58,4’ünü, Vodafone’un gelirlerinin %43,3’ünü ve Avea’nın gelirlerinin %44,6’sını oluşturmaktadır. SMS ve MMS gelirleri Turkcell’in gelirlerinin %5,8’ini, Vodafone’un gelirlerinin %10’unu ve Avea’nın gelirlerinin %8,7’sini oluşturmaktadır. Veri gelirleri ise Turkcell’de %29,4, Vodafone’da %43,2 ve Avea’da %42,3’lük paya sahiptir.

Kaynak: BTK- Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, 2015 Q4 Raporu