Hanehalkları bütçelerinden en fazla payı konut ve kira harcamasına ayırdı

TÜİK tarafından yürütülen Hanehalkı Bütçe Araştırması’nın 2012 yılında elde edilen sonuçlarına göre; Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı % 25,8 oranıyla konut ve kira harcamaları alırken, harcamaların % 19,6’sı gıda ve alkolsüz içeceklerden oluştu. Türkiye genelinde yapılan harcamalar içinde sağlık harcamalarına % 1,8 ve eğitim hizmetleri harcamalarına ise % 2,3 oranında pay ayrıldı.

Türkiye’de hanehalkı başına aylık ortalama tüketim harcaması 2.366 TL oldu

Hanehalkı başına aylık ortalama tüketim harcaması değeri 2011 yılında 2.120 TL iken 2012 yılında 2.366 TL olarak tahmin edildi. 2012 yılında kentsel yerlerde 2.642 TL olan hanehalkı başına aylık ortalama harcama değeri, kırsal yerlerde 1.741 TL olarak hesaplandı.

Gıda ve alkolsüz içeceklerin payı azalırken konut ve kira harcamalarına ayrılan pay ile ulaştırmanın payı değişmedi

Araştırmanın 2011 ve 2012 yılı sonuçları karşılaştırıldığında; 2011 yılında % 20,7 olan gıda harcaması payının 2012’de %19,6 olarak gerçekleştiği, alkollü içecek, sigara ve tütün harcaması payının %4,1’den %4,2’ye, giyim ve ayakkabı harcamalarının %5,2’den %5,4’e, ev eşyası harcaması payının %6,4’den %6,7’ye, kültür ve eğlence harcamaları payının % 2,7’den % 3,2’ye, eğitim hizmetleri harcamalarının %2’den %2,3’e, otel, lokanta ve pastane harcamalarının %5,7’den %5,8’e yükseldiği; sağlık harcaması payının %1,9’dan %1,8’e, haberleşme harcaması payının %4’den %3,9’a ve çeşitli mal ve hizmet harcamaları payının ise %4,3’den %4,2’ye düştüğü; konut ve kira harcamaları payı (%25,8) ile ulaştırma harcamaları payının (%17,2) ise değişmediği gözlendi.

Düşük gelirli hanehalkları, yüksek gelirli hanehalklarına göre gıdaya iki kat daha fazla pay ayırdı

Gelire göre sıralı %20’lik gruplar itibariyle tüketim harcamalarının dağılımına bakıldığında; birinci %20’lik grupta (en düşük gelir grubu) yer alan hanehalklarının gıda harcamasına ayırdıkları pay %29 iken, beşinci %20’lik gruptaki (en yüksek gelir grubu) hanehalklarının gıda harcamalarına ayırdığı payın %14,4 olduğu görüldü. Eğitim hizmetleri harcamalarının oranı ise birinci %20’lik grup için %0,6 seviyesindeyken beşinci %20’lik grup için %4,1 oldu.

Toplam gıda ve alkolsüz içecekler harcamasının %12,9’u gelire göre sıralı birinci %20’lik grupta yer alan hanehalkları, %27,7’si ise beşinci %20’lik grupta yer alan hanehalkları tarafından yapıldı. Konuta yapılan harcamaların %11,3’ü birinci %20’lik grupta yer alan hanehalklarına ait iken %31,8’i beşinci %20’lik gruptaki hanelerde oluştu. Toplam eğitim hizmetleri harcamalarında ise birinci %20’lik grubun payı %2,3 iken beşinci %20’lik grubun payı %66,8 oldu. Ulaştırma için yapılan harcamaların sadece %4,6’sı birinci %20’lik grupta yer alan hanehalklarına ait iken %48’i beşinci %20’lik grup tarafından yapıldı.

Hanehalkının temel gelir kaynağına göre harcama kalıplarının da değiştiği görüldü

Temel gelir kaynağı maaş, ücret, yevmiye geliri olan hanehalkları gıda harcamalarına %17,9 oranında pay ayırırken, temel gelir kaynağı emeklilik geliri olan hanehalklarının harcamalarının %24,4’ü gıda harcamalarından oluştu. Konutla ilgili harcamalara ayrılan payın en yüksek olduğu hanehalkları %35 oranı ile temel gelir kaynağı diğer karşılıksız transfer geliri olan haneler iken %23,3 oranı ile en düşük payı ayıran hanelerin ise temel gelir kaynağı müteşebbis geliri olan hanehalkları olduğu görüldü. Temel gelir kaynağı emeklilik geliri olan haneler eğitime %1 oranında pay ayırırken temel gelir kaynağı gayrimenkul ve menkul kıymet geliri olan hanelerin eğitim harcamaları oranı %6,4 oldu.

Kaynak: TÜİK