Türkiye’deki elektronik haberleşme sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na göndermiş oldukları veriler esas alınarak hazırlanan raporda 2011 yılı Q4 dönemine ait veriler önceki dönemler ile kıyaslamalı olarak incelenmektedir. BTK Raporu’nda internet ve mobil pazar ile ilgili geniş kapsamlı veriler bulunuyor.

İnternet ve Genişbant

2011 yılı sonu itibariyle genişbant internet abone sayısı 14 milyonu geçmiştir.

Türkiye internet aboneliğinde 2011 yılının dördüncü çeyreğinde, bir önceki üç aylık döneme göre %6,9 artış gerçekleşmiş olup; fiber, kablo ve özellikle mobil internet abonelerinin artmasıyla birlikte internet abone sayılarındaki genel artış eğilimi de devam etmiştir. Toplam internet abone sayılarının yıllık büyüme oranı ise hızlanarak %62,8 olarak gerçekleşmiştir.

2011 yılı son çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre %6,9’luk ortalama büyümeye karşılık ilk defa düşen xDSL abone sayısı 2011 yılı dördüncü çeyrek itibariyle 6,8 milyon olmuştur. ADSL teknolojisinin xDSL teknolojisindeki pazar payı ise %99,8 seviyelerindedir.

Türkiye’deki sabit genişbant internet abonelerinin yaklaşık %80’ni 8 Mbit/s hıza kadar olan bağlantıya sahip abonelik türünü tercih etmektedir.

Mobil bilgisayardan internet abonelerinin %68,3’ünün 100 Mb üzeri kullanımı bulunmaktadır. En az kullanımı gösteren 0-50 Mb aralığında ise abonelerin %30’u bulunmaktadır.

2 Mbit/sn (dahil) ile 10 Mbit/sn arasındaki sabit genişbant aboneliğin AB ortalaması %58 iken bu oran Türkiye’de %82’ye çıkmaktadır. Buna karşılık 10 Mbit/sn üzeri aboneliğin AB ortalaması %29 iken Türkiye’de %8’e düşmektedir.

Alternatif sabit genişbant işletmecilerinin pazar payı 2011 yılı dördüncü çeyrek itibariyle %9,1 olarak gerçekleşirken, pazarda fiber ve kablo genişbantın da etkisi ile birlikte TTNet’in pazar payındaki gerileme devam ederek %80,9 seviyelerine inmiştir. Kablo internet hizmeti sunan işletmecilerin pazar payı %6,1 olurken, fiberin pazar payı %3,5 olarak gerçekleşmiştir.

AB ülkelerinde genişbant hizmetlerinde yerleşik işletmecilerin ortalama payı %44 iken Türkiye’de yaklaşık %81 seviyelerindedir.

Türkiye’de nüfusa göre sabit genişbant penetrasyon oranı %10,4 iken, AB ülkeleri penetrasyon ortalaması %25,6’dır.

Ayrıca mobil genişbant penetrasyon oranı Türkiye’de %7,2 iken AB ortalaması %6,1’dir. AB ülkeleri hanehalkı sabit penetrasyon ortalaması %61,4 iken Türkiye’de 2011 yılı dördüncü çeyreği itibariyle yaklaşık %41,2 olarak gerçekleşmiştir.

2011 yılı dördüncü çeyrek itibariyle “Nic.tr” kayıtlarında 282.370 adet “.tr” uzantılı alan adı bulunmaktadır. Bu alan adlarının, %68,8’i “com.tr”, %9,1’i “gen.tr”, %3,8’i “gov.tr”, %3,8’i ise “k12.tr” uzantısına sahiptir.

Mobil Pazar

Aralık 2011 itibariyle Türkiye’de yaklaşık %88,6 penetrasyon oranına karşılık gelen toplam 65,3 milyon mobil abone bulunmaktadır. İşletmeci bazında toplam abone sayıları ise şu şekildedir:

3G abone sayısı 31,4 milyona ulaşmıştır.

0-9 yaş nüfus hariç olmak üzere mobil penetrasyon oranı %100’ün üzerine çıkmaktadır.

2010 dördüncü çeyrekte 19,4 milyon olan 3G abone sayısı 2011 son çeyrekte 31,4 milyona ulaşırken, 3G hizmetiyle birlikte mobil bilgisayardan ve cepten internet hizmeti alan abone sayısı da aynı dönemler için 1.448.020’den 6.454.801’e yükselmiştir. Bu dönemde toplam mobil internet kullanım miktarı ise 10.458 TByte olarak gerçekleşmiştir.

2011 yılı dördüncü çeyrek itibariyle faturalı mobil genişbant abone sayısı 3.943.513, ön-ödemeli mobil genişbant abone sayısı 2.511.288 olarak gerçekleşmiştir.

2011 yılı dördüncü çeyreğinde mobil abonelerin yaklaşık %65’ini ön ödemeli aboneler oluşturmakta, son bir yıl içerisinde faturalı abonelerin oranı %30,9’dan %35,3’e çıkmıştır.

Avrupa’da mobil abonelerin %30,1’i 3G abonesi iken, 2009 yılı Temmuz ayından bu yana hizmet sunumuna başlanan Türkiye’de bu oran yaklaşık %48 seviyelerine ulaşarak AB ortalamasını geçmiştir.

2011 yılı dördüncü üç aylık dönemde taşınan numara sayısı bir önceki üç aylık döneme göre %1,9 oranında azalarak yaklaşık 3,4 milyon olarak gerçekleşmiştir. 5 Mart 2012 itibariyle toplam taşınan numara sayısı 40 milyonu geçmiştir. Mobil numara taşınabilirliği (MNT) hizmeti ile 2011 yılı dördüncü üç aylık dönemde Avea yaklaşık 116 bin, Vodafone yaklaşık 56 bin abone kazanırken, Turkcell ise yaklaşık 171 bin abone kaybetmiştir.

2011 yılı dördüncü üç aylık dönem itibariyle abone sayısına göre Turkcell %52,87, Vodafone %27,59, Avea ise %19,54’lük paya sahiptir.

2011 yılı Aralık ayı itibariyle Turkcell, Vodafone ve Avea’nın abone kayıp oranları sırasıyla %2,85, %3,6 ve %4,23 olarak gerçekleşmiştir.

Abone profiline bakıldığında en fazla faturalı aboneye Avea sahip olup, Avea’nın abonelerinin %44’ü faturalı abonelerden oluşmaktadır. Avea’yı %33,8 ile Turkcell ve %31,9 ile Vodafone takip etmektedir.

Ön ödemeli abonelerde Turkcell %54,1, Vodafone %29, Avea ise %16,9 pazar payına sahiptir. Faturalı abonelerin dağılımında ise Turkcell %50,7, Avea %24,4, Vodafone %25 pay almıştır.

2011 yılı son çeyrekte toplam mobil trafik hacmi 38,48 milyar dakika olarak gerçekleşmiştir. Bir önceki üç aylık dönemle kıyaslandığında toplam trafik %0,8 oranında artmış, geçen senenin aynı dönemi ile kıyaslandığında ise %16,7 oranında artmıştır. İşletmeci bazında incelendiğinde ise Turkcell’in trafiği bir önceki döneme göre yaklaşık %0,4 oranında azalmış, Avea’nın trafik hacmi yaklaşık %2, Vodafone’nun trafik hacmi ise yaklaşık %1,8 oranında artmıştır.

2011 yılı son çeyrekte trafikten alınan pazar payları bir önceki dönemle kıyaslandığında, Turkcell’in pazar payının %45,64’ten %45,07’ye düştüğü, Avea’nın pazar payının %23,15’ten %23,43’e ve Vodafone’un pazar payının ise %31,21’den %31,50’ye yükseldiği görülmektedir.

2011 yılı son çeyrekte de mobil şebekelerden en fazla trafik gönderilen ve alınan ülke Almanya’dır.

Avea, Vodafone ve Turkcell hatlarından en çok aranan kısa numara 112 (Sıhhi İmdat)’dir.

2011 yılı dördüncü üç aylık dönemde SMS sayısı yaklaşık %4 oranında azalarak 39.722 milyon adet olarak gerçekleşirken, MMS sayısı 73 milyon seviyelerine yükselmiştir. 2011 yılı son üç aylık dönemde, bir önceki üç aylık döneme göre SMS sayıları bakımından Turkcell’in SMS sayısı yaklaşık %10,1 oranında, Avea’nın SMS sayısı ise %7,8 oranında azalırken, Vodafone’un SMS sayısı ise %7,7 oranında artmıştır.

2011 yılı dördüncü çeyrek dönem itibariyle gelire göre pazar payları incelendiğinde Turkcell’in pazar payının %51,35, Vodafone ve Avea’nın ise sırasıyla %28,50 ve %20,15 seviyelerinde olduğu görülmektedir. 2011 yılı son çeyrekte gelire göre pazar payları 2010 yılının aynı dönemi ile kıyaslandığında Turkcell’in pazar payının yaklaşık 3,29 puan azaldığı, Avea’nın pazar payının 0,92 ve Vodafone’un pazar payının ise 2,37 puan arttığı görülmektedir.

Konuşma gelirleri; Turkcell’in gelirlerinin %67,83’ünü, Avea’nın gelirlerinin %73,17’sini ve Vodafone’un gelirlerinin %73,44’ünü oluşturmaktadır. SMS+MMS gelirleri Turkcell’in gelirlerinin %10,92’sini, Avea’nın gelirlerinin %11,04’ünü ve Vodafone’un gelirlerinin %13,13’ünü oluşturmaktadır. Data gelirleri ise Vodafone’da %9,27, Avea’da %11,72 ve Turkcell’de %12,22 paya sahiptir.

2011 yılı dördüncü çeyrek itibariyle Turkcell için abone başına aylık gelir 19,70 TL, Vodafone için 19,77 TL, Avea için ise 20,50 TL’dir.

Aralık 2011 itibariyle, Turkcell’in MoU değeri 223 dakika, Vodafone’un 310 dakika ve Avea’nın ise 322 dakika olarak gerçekleşmiştir.

Türkiye, 261 dakika olan ortalama aylık mobil kullanım süresi ile İrlanda, Norveç, İngiltere, İspanya, İtalya, Portekiz ve Almanya’nın üstünde yer almaktadır.

Kaynak: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu