Türkiye’deki elektronik haberleşme sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na göndermiş oldukları veriler esas alınarak hazırlanan raporda 2012 yılı Q2 dönemine ait veriler önceki dönemler ile kıyaslamalı olarak incelenmektedir. BTK Raporu’nda internet ve mobil pazar ile ilgili geniş kapsamlı veriler bulunuyor.

İnternet ve Genişbant

2012 yılı sonu itibariyle genişbant internet abone sayısı 18 milyonu geçmiştir.

Türkiye’de bağlantı çeşidine göre internet abone sayısı ile çeyrek ve yıllık bazda artış yüzdelerine yer verilmektedir. 2012 yılı ikinci çeyreği itibariyle Türkiye’deki toplam internet abone sayısı 18,30 milyonu geçmiştir. 2012 yılının ikinci çeyreğinde toplam internet aboneliğinde, bir önceki üç aylık döneme göre %10,2 artış gerçekleşmiş olup; fiber, kablo ve özellikle mobil internet abonelerinin artmasıyla birlikte internet abone sayılarındaki genel artış eğilimi de devam etmiştir. Toplam internet abone sayısının yıllık büyüme oranı ise %65,9 olarak gerçekleşmiştir.

2011 yılı üçüncü çeyreğine kadar büyüme gösteren xDSL abone sayısı bu dönemden sonra düşüş eğilimine geçerek 2012 yılı ikinci çeyreğinde 6,6 milyon olmuştur. ADSL teknolojisinin xDSL teknolojisindeki pazar payı ise %99,8 seviyelerindedir.

Türkiye’deki sabit geniĢbant internet abonelerinin yaklaĢık %81’nin 8 Mbit/s hıza kadar olan bağlantıya sahip abonelik türünü tercih ettikleri görülmektedir.

Mobil bilgisayardan internet abonelerinin %64,5’inin 100 Mb üzeri kullanımı bulunmaktadır. En az kullanımı gösteren 0-50 Mb aralığında ise abonelerin %33’ü bulunmaktadır.

Alternatif sabit genişbant işletmecilerinin pazar payı 2012 yılı ikinci çeyrek itibariyle %10,2 olarak gerçekleşirken, bu dönemde özellikle fiber genişbantın etkisi ile birlikte TTNet’in pazar payındaki gerileme devam ederek %76,3 seviyelerine inmiştir. Kablo internet hizmeti sunan işletmecilerin pazar payı %6,3 olurken, fiberin pazar payı %6,1 olarak gerçekleşmiştir.

OECD ülkeleri ve Türkiye’de nüfusa göre sabit ve mobil genişbant penetrasyon oranlarına yer verilmektedir. Türkiye’de nüfusa göre sabit genişbant penetrasyon oranı %10,3 iken, OECD ülkeleri penetrasyon ortalaması %25,6’dır. Ayrıca mobil genişbant penetrasyon oranı Türkiye’de %14,3 iken OECD ortalaması %54,3’tür.

2012 yılı ikinci çeyrek itibariyle “Nic.tr” kayıtlarında 307.673 adet “.tr” uzantılı alan adı bulunmaktadır. Bu alan adlarının, %69,5’i “com.tr”, %9,2’si “gen.tr”, %3,7’si “gov.tr”, %3,5’i ise “web.tr” uzantısına sahiptir.

Bu alan adlarında bulunan internet sitelerinin; %80’i Türkiye’de, %11’i ABD’de, %4’ü Almanya’da, %2’si Hollanda’da, %1’i Ġngiltere’de ve %2’si diğer ülkelerde barındırılmaktadır.

Mobil Pazar

Haziran 2012 itibariyle Türkiye’de yaklaşık %88,5 penetrasyon oranına karşılık gelen toplam 66,14 milyon mobil abone bulunmaktadır. Temmuz 2009’da sunulmaya başlanan 3G hizmeti Haziran 2012 itibariyle 37,7 milyon aboneye ulaşmıştır. Şekilde 2G ve 3G mobil abone sayısı ile penetrasyon oranları yıllar itibariyle karşılaştırılmaktadır.

3G hizmetlerine ilişkin veriler yer almaktadır. 2011 yılı ikinci çeyrekte 24,8 milyon olan 3G abone sayısı, 2012 yılı ikinci çeyrekte 37,7 milyona ulaşırken, 3G hizmetiyle birlikte mobil bilgisayardan ve cepten internet hizmeti alan abone sayısı da aynı dönemler için 3.629.522’den 10.649.948’e yükselmiştir. 2012 ikinci çeyrekte toplam mobil internet kullanım miktarı ise 15.042 TByte olarak gerçekleşmiştir.

2012 yılı ikinci çeyrek itibariyle faturalı mobil genişbant abone sayısı 5.782.924 olarak, ön-ödemeli mobil genişbant abone sayısı ise 4.867.024 olarak gerçekleşmiştir.

Aralık 2011 itibariyle AB ülkeleri içinde en yüksek mobil penetrasyon oranına sahip ülkeler, Finlandiya, Portekiz, Avusturya, İtalya ve İsveç olarak görülmektedir. Öncelenen AB ülkeleri ortalama mobil penetrasyon oranı ise %135’tir. Türkiye’de ise Haziran 2012 itibariyle mobil penetrasyon oranı yaklaşık %88,5 seviyesindedir.

Mobil numara taşınabilirliği (MNT) hizmeti ile 2012 yılı ikinci üç aylık dönemde Avea yaklaşık 57 bin, Vodafone yaklaşık 31 bin abone kazanırken, Turkcell ise yaklaşık 88 bin abone kaybetmiştir.

2012 yılı ikinci üç aylık dönemi itibariyle faturalı 3G abone oranının Avea’da %42,61, Turkcell’de %36,92 ve Vodafone’da ise %32,03 olduğu görülmektedir.

2012 yılı ikinci üç aylık dönem itibariyle abone sayısına göre Turkcell’in %52,48, Vodafone’un %27,86, Avea’nın ise %19,66’lık paya sahip olduğu görülmektedir.

2012 yılı ikinci üç aylık dönemi itibariyle ön ödemeli abonelerde ise Turkcell’in %53,5, Vodafone’un %29, Avea’nın ise %17,5 pazar payına sahip olduğu görülmektedir.

Faturalı abonelerin dağılımında ise Turkcell’in %50,7, Avea’nın %23,3, Vodafone’un %26 pay aldığı görülmektedir.

Ön ödemeli ve faturalı abonelerin mobil işletmeci bazında dağılımına yer verilmektedir. 2011 yılı ilk çeyrekten itibaren ön ödemeli abonelerin işletmeci bazında dağılımı incelenmektedir. 2012 yılı ikinci üç aylık dönemi itibariyle ön ödemeli abonelerde Turkcell’in %53,5, Vodafone’un %29, Avea’nın ise %17,5 pazar payına sahip olduğu görülmektedir.

2012 yılı ikinci çeyrekte toplam mobil trafik hacmi 43,5 milyar dakika olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılı ikinci üç aylık dönemi trafik bilgileri bir önceki üç aylık dönemle kıyaslandığında toplam trafiğin %11,3 oranında arttığı, geçen senenin aynı dönemi ile kıyaslandığında ise %16,9 oranında arttığı görülmektedir. İşletmeci bazında incelendiğinde ise Turkcell’in trafiğinin bir önceki döneme göre yaklaşık %12,9, Avea’nın trafik hacminin yaklaşık %8, Vodafone’nun trafik hacminin ise yaklaşık %11,5 oranında arttığı görülmektedir. Geçen senenin aynı dönemine göre kıyaslandığında Turkcell’in trafik hacminde %14,7, Vodafone’un trafik hacminde %20,6 ve Avea’nın trafik hacminde %16,3 oranında artış olduğu görülmektedir.

Geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla trafiğe göre; Vodafone’nun payı %31,20’den %32,18’e yükselmiş, Avea’nın pazar payı %22,97’den %22,85’e, Turkcell’in pazar payı ise %45,83’ten %44,96’ya düşmüştür. Bir önceki dönemle kıyaslandığında ise, Turkcell’in pazar payının %44,31’den %44,96’ya; Vodafone’un pazar payının ise %32,14’ten %32,18’e yükseldiği, Avea’nın pazar payının %23,55’ten %22,85’e düştüğü görülmektedir.

Mobil Ģebekelere en fazla çağrı gönderen ülkeler ise Almanya, İngiltere, Avusturya, Rusya ve Suudi Arabistan şeklinde sıralanmaktadır.

2012 yılı ikinci üç aylık dönemde SMS sayısı yaklaşık %3,4 oranında artarak 41.763 milyon adet olarak geçekleşirken, 2011 yılında işletmecilerin başlattığı kampanyalar ile hızlı bir yükseliş yaşayan MMS sayısı bir önceki döneme kıyasla %3,1 oranında artarak 73,2 milyona yükselmiştir. Gönderilen MMS sayısı henüz düşük seviyelerde olmakla birlikte 2011 yılı ikinci yarısından sonra ciddi artış göstermiştir.

2012 yılı ikinci çeyrek dönem itibariyle gelire göre pazar payları incelendiğinde Turkcell’in pazar payının %51,11, Vodafone ve Avea’nın ise sırasıyla %28,53 ve %20,36 seviyelerinde olduğu görülmektedir. 2012 yılı ikinci çeyrekte gelire göre pazar payları 2011 yılının aynı dönemi ile kıyaslandığında Turkcell’in pazar payının yaklaşık 0,76 puan azaldığı, Avea’nın pazar payının 0,43 ve Vodafone’un pazar payının ise 0,32 puan arttığı görülmektedir.

Konuşma gelirleri; Turkcell’in gelirlerinin %67,78’ini, Avea’nın gelirlerinin %71,70’ini ve Vodafone’un gelirlerinin %72,94’ünü oluşturmaktadır. SMS+MMS gelirleri Turkcell’in gelirlerinin %10,09’unu, Avea’nın gelirlerinin %9,70’ini ve Vodafone’un gelirlerinin %12,73’ünü oluşturmaktadır. Data gelirleri ise Vodafone’da %10,42, Avea’da %15,30 ve Turkcell’de %13,79 paya sahiptir.

Kaynak: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu