Türkiye’deki elektronik haberleşme sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na göndermiş oldukları veriler esas alınarak hazırlanan raporda 2013 yılı Q2 dönemine ait veriler önceki dönemler ile kıyaslamalı olarak incelenmektedir. BTK Raporu’nda internet ve mobil pazar ile ilgili geniş kapsamlı veriler bulunuyor.

İnternet ve Genişbant

2013 yılı sonu itibariyle genişbant internet abone sayısı 20 milyonu geçmiştir.

Türkiye’de bağlantı çeşidine göre internet abone sayısı ile çeyrek ve yıllık bazda artış yüzdelerine yer verilmektedir. 2013 yılı ikinci çeyreği itibariyle Türkiye’deki toplam internet abone sayısı 20,5 milyonu geçmiştir. 2013 yılının ikinci çeyreğinde toplam internet aboneliğinde, bir önceki üç aylık döneme göre %0,8 artış gerçekleşmiş olup; fiber, kablo ve özellikle mobil internet abonelerinin artmasıyla birlikte internet abone sayılarındaki genel artış eğilimi de devam etmiştir. Toplam internet abone sayısının yıllık büyüme oranı ise %11,9 olarak gerçekleşmiştir.

2011 yılı üçüncü çeyreğine kadar artış gösteren xDSL abone sayısı bu dönemden sonra düşüş eğilimine geçmiş ve bu düşüş 2012 yılı dördüncü çeyreğinde yerini tekrar artışa bıraksa da 2013 yılı ikinci çeyreğinde tekrar düşüş göstererek 6,6 milyon olmuştur.

Türkiye’deki sabit genişbant internet abonelerinin yaklaşık %73’ünün 4-8 Mbit/sn arası hızda bağlantı sunan paketleri tercih ettikleri görülmektedir.

Mobil bilgisayardan internet abonelerinin %67,68′ inin 100mb üzeri kullanımı bulunmaktadır. En az kullanımı gösteren 0-50 mb aralığında ise abonelerin %30’u bulunmaktadır.

xDSL teknolojisi ile hizmet sunan alternatif işletmecilerin pazar payı 2013 yılı ikinci çeyrek itibariyle %10,8 olarak gerçekleşirken bu dönemde özellikle fiber genişbantın etkisi ile birlikte TTNet’in xDSL pazar payındaki gerileme devam ederek %71,5 seviyelerine inmiştir. Kablo internet hizmeti sunan işletmecinin pazar payı %6,1 olurken fiberin pazar payı %10,7 olarak gerçekleşmiştir.

OECD ortalama penetrasyon oranları Haziran 2013 itibariyle DSL için %14,3, kablo için %7,9 ve fiber için %3,7 seviyesinde gerçekleşmiştir. Türkiye’de ise Haziran 2013 itibarıyle sabit genişbant internet penetrasyon oranlarının DSL için %8,8, kablo için %0,7 ve fiber için %1,1 seviyesinde olduğu görülmektedir.

2013 yılı ikinci çeyrek itibariyle “Nic.tr” kayıtlarında 338.049 adet “.tr” uzantılı alan adı bulunmaktadır. Bu alan adlarının %71’i “com.tr”, %9,3’ü “gen.tr”, %3,6’sı “gov.tr”, %3,4’ü ise “web.tr” uzantısına sahiptir.

Bu alan adlarını kullanan internet sitelerinin %80’i Türkiye’de, %9’u ABD’de, %4’ü Almanya’da, %2’si Hollanda’da, %1’i İngiltere’de ve %4’ü diğer ülkelerde barındırılmaktadır.

Mobil Pazar

Haziran 2013 itibariyleTürkiye’de yaklaşık %89,919 penetrasyon oranına karşılık gelen toplam 68.025.878 mobil abone bulunmaktadır. Temmuz 2009’da sunulmaya başlanan 3G hizmeti Haziran 2013 itibariyle 45.341.769  aboneye ulaşmıştır. Aşağıdaki grafikte 2G ve 3G mobil abone sayısı ile penetrasyon oranları yıllar itibariyle karşılaştırılmaktadır.

Aşağıdaki grafikte 3G hizmetlerine ilişkin veriler yer almaktadır. 2012 yılı ikinci çeyrekte 37,7 milyon olan 3G abone sayısı 2013 yılı ikinci çeyrekte 45,3 milyona ulaşırken 3G hizmetiyle birlikte mobil bilgisayardan ve cepten internet hizmeti alan abone sayısı da aynı dönemler arasında 10.649.948’den 12.449.007’ye yükselmiştir. 2013 ikinci çeyrekte toplam mobil internet kullanım miktarı ise 25.067 TByte olarak gerçekleşmiştir.

2013 yılı ikinci çeyrek itibariyle faturalı mobil genişbant abone sayısı 8.043.179 olarak, ön ödemeli mobil genişbant abone sayısı ise 4.405.828 olarak gerçekleşmiştir.

2013 ikinci çeyreği itibariyle Avrupa ülkeleri içinde en yüksek mobil penetrasyon oranına sahip ülkeler Finlandiya, Danimarka, Portekiz,Avusturya ve İsveç olarak görülmektedir. İncelenen ülkelerin ortalama mobil penetrasyon oranı %139,9’dur. Türkiye’de ise Haziran 2013 itibariyle mobil penetrasyon oranı yaklaşık %90 seviyesindedir.

Mobil numara taşınabilirliği (MNT) hizmeti ile 2013 yılı ikinci üç aylık dönemde Avea yaklaşık 202 bin, Vodafone yaklaşık 101 bin abone kazanırken, Turkcell ise yaklaşık 303 bin abone kaybetmiştir.

2013 yılı ikinci üç aylık dönemi itibariyle faturalı 3G abone oranının Avea’da %43,80, Turkcell’de %40,95 ve Vodafone’da ise %35,52 olduğu görülmektedir.

2013 yılı ikinci üç aylık dönem itibariyle abone sayısına göre Turkcell’in %50,96, Vodafone’un %28,62,  Avea’nın ise %20,42’lik paya sahip olduğu görülmektedir.

2013 yılı ikinci üç aylık dönemi itibariyle ön ödemeli abonelerde Turkcell’in %51,1, Vodafone’un %29,9, Avea’nın ise %19 pazar payına sahip olduğu görülmektedir.

Faturalı abonelerin dağılımında ise Turkcell’in %50,7, Avea’nın %22,6, Vodafone’un %26,7 pay aldığı görülmektedir.

2013 yılı ikinci çeyrekte toplam mobil trafik hacmi 47,76 milyar dakika olarak gerçekleşmiştir. 2013 yılı ikinci üç aylık dönemi trafik bilgileri bir önceki üç aylık dönemle kıyaslandığında toplam trafiğin %11,3 oranında, geçen senenin aynı dönemi ile kıyaslandığında ise %9,8 oranında arttığı görülmektedir. İşletmeci bazında incelendiğinde ise Turkcell’in trafiği %10,2 oranında Vodafone’un trafiği %13,2 oranında, Avea’nın trafiği ise %10,6 oranında artmıştır. Geçen senenin aynı dönemine göre kıyaslandığında Turkcell’in trafik hacminde %4,8, Vodafone’un trafik hacminde %15,2 ve Avea’nın trafik hacminde %12,2 oranında artış olduğu görülmektedir.

Geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla trafiğe göre Vodafone’un payı %32,18’den %33,77’ye yükselirken Avea’nın pazar payı %22,85’ten %23,35’e yükselmiş, Turkcell’in pazar payı ise %44,96’dan %42,89’a düşmüştür. Bir önceki dönemle kıyaslandığında ise, Turkcell’in pazar payının %43,31’den %42,89’a; Avea’nın pazar payının ise %23,49’dan %23,35’e düştüğü, Vodafone’un pazar payının ise %32,20’den %33,77’ye yükselirken, yükseldiği görülmektedir.

Mobil şebekelere en fazla çağrı gönderen ülkeler ise Almanya, Irak, Suudi Arabistan, Rusya ve İngiltere şeklinde sıralanmaktadır.

2013 yılı ikinci üç aylık dönemde SMS sayısının yaklaşık %2,09 oranında azalarak 44.969 milyon civarında gerçekleştiği, 2011 yılında işletmecilerin başlattığı kampanyalar ile hızlı bir yükseliş yaşayan MMS sayısının ise bir önceki döneme kıyasla %9.70 oranında azalarak 51 milyona düştüğü görülmektedir.

2013 yılı ikinci çeyrek dönem itibariyle gelire göre pazar payları incelendiğinde Turkcell’in pazar payının %48,72, Vodafone ve Avea’nın ise sırasıyla %30,15 ve %21,13 seviyelerinde olduğu görülmektedir. 2013 yılı ikinci çeyrekte gelire göre pazar payları 2012 yılının aynı dönemi ile kıyaslandığında Turkcell’in pazar payının yaklaşık 2,39 puan azaldığı, Avea’nın pazar payının 0,77 ve Vodafone’un pazar payının ise 1,62 puan arttığı görülmektedir.

Konuşma gelirleri Turkcell’in gelirlerinin %64,29’unu, Vodafone’un gelirlerinin %69,89’unu ve Avea’nın gelirlerinin %66,31’ini oluşturmaktadır. SMS+MMS gelirleri Turkcell’in gelirlerinin %8,97’sini, Vodafone’un gelirlerinin %12,58’ini ve Avea’nın gelirlerinin %9,69’unu oluşturmaktadır. Data gelirleri ise Turkcell’de %18,38, Vodafone’da %15,09 ve Avea’da %20,17 paya sahiptir.

Kaynak: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu