Türkiye’deki elektronik haberleşme sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na göndermiş oldukları veriler esas alınarak hazırlanan raporda 2012 yılı Q4 (Ekim-Kasım-Aralık) dönemine ait veriler önceki dönemler ile kıyaslamalı olarak incelenmekte. BTK Raporu’nda internet ve mobil pazar ile ilgili geniş kapsamlı veriler bulunuyor.

İnternet ve Genişbant

2008 yılında 6 milyon genişbant internet abonesi bulunmaktayken dört yılda üç kattan fazla artışla 2012 yılı dördüncü çeyrek sonu itibarıyla 20 milyonu geçmiştir.

2012 yılı dördüncü çeyreği itibarıyla Türkiye’deki çevirmeli internet dâhil toplam internet abone sayısı 20,09 milyon seviyesine ulaşmıştır. 2012 yılının dördüncü çeyreğinde toplam internet aboneliğinde bir önceki üç aylık döneme göre %3,8 artış gerçekleşmiş olup fiber, kablo ve özellikle mobil internet abonelerinin artmasıyla birlikte internet abone sayısındaki genel artış eğilimi de devam etmiştir. Toplam internet abone sayısının yıllık artış oranı ise %42,3 olarak gerçekleşmiştir.

 

2011 yılı üçüncü çeyreğine kadar artış gösteren xDSL abone sayısı bu dönemden sonra düşüş eğilimine geçmiş ve bu düşüş 2012 yılı dördüncü çeyreğinde yerini tekrar artışa bırakarak 6,6 milyonu aşmıştır. Ülkemizde xDSL abonelerine ağırlıklı olarak ADSL, G.SHDSL ve VDSL teknolojileri ile hizmet sunulmaktadır.

Türkiye’deki sabit genişbant abonelerinin yaklaşık %80’inin 8 Mbit/sn hıza kadar bağlantı sunan paketleri tercih ettikleri görülmektedir. 1 Mbit/sn hızındaki genişbant abonelerin oranı 2012 yılı dördüncü çeyrekte %8’i geçmiştir. 2 Mbit/s ve 4 Mbit/s hızlarındaki bağlantılar ile 8 Mbit/s’den daha hızlı olan bağlantıların oranlarının toplamı %12’ye ulaşmıştır.

2012 yılı üçüncü çeyrek itibarıyla sabit genişbant internet abonelerinin yaklaşık %90’i bireysel aboneliğe sahiptir. Geriye kalan %10 ise kurumsal abonelerdir.

xDSL teknolojisi ile hizmet sunan alternatif işletmecilerin pazar payı 2012 yılı dördüncü çeyrek itibarıyla %10,8 olarak gerçekleşirken bu dönemde özellikle fiber genişbantın etkisi ile birlikte TTNet’in pazar payındaki gerileme devam ederek %73,6 seviyelerine inmiştir. Kablo internet hizmeti sunan işletmecinin pazar payı %6,4 olurken fiberin pazar payı %8,2 olarak gerçekleşmiştir.

OECD ülkeleri ortalama penetrasyon oranları Aralık 2011 itibarıyla DSL için %14,3, kablo için %7,9 ve fiber için %3,7 seviyesinde gerçekleşmiştir. Türkiye’de ise Aralık 2012 itibarıyla sabit genişbant internet penetrasyon oranlarının DSL için %8,8, kablo için %0,7 ve fiber için %0,9 seviyesinde olduğu görülmektedir.

2012 yılı üçüncü çeyrek itibarıyla “Nic.tr” kayıtlarında 327.521 adet “.tr” uzantılı alan adı bulunmaktadır. Bu alan adlarının %69,7’si “com.tr”, %9,4’ü “gen.tr”, %3,6’sı “gov.tr”, %3,5’i ise “web.tr” uzantısına sahiptir.

 

Bu alan adlarını kullanan internet sitelerinin %80’i Türkiye’de, %9’u ABD’de, %4’ü Almanya’da, %2’si Hollanda’da, %1’i İngiltere’de ve %4’ü diğer ülkelerde barındırılmaktadır.

2012 Aralık sonu itibarıyla bu sayı 480.570 elektronik imza ve 246.591 mobil imza olmak üzere toplam 727.161’e ulaşmıştır. 2012 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki döneme göre elektronik imza sayısında %12,2, mobil imza sayısında ise %6,4 oranında artış gerçekleşmiştir.

Mobil Pazar

Aralık 2012 itibarıyla Türkiye’de yaklaşık %89,5 penetrasyon oranına karşılık gelen toplam 67,6 milyon mobil abone bulunmaktadır. Temmuz 2009’da sunulmaya başlanan 3G hizmeti Aralık 2012 itibarıyla 41,7 milyon aboneye ulaşmıştır.

2011 yılı dördüncü çeyrekte 31,4 milyon olan 3G abone sayısı 2012 yılı dördüncü çeyrekte 41,8 milyona ulaşırken 3G hizmetiyle birlikte mobil bilgisayardan ve cepten internet hizmeti alan abone sayısı da aynı dönemler arasında 6.454.801’den 12.161.900’a yükselmiştir. 2012 üçüncü çeyrekte toplam mobil internet kullanım miktarı ise 21.590 TByte olarak gerçekleşmiştir.

 

2012 yılı dördüncü çeyrek itibarıyla faturalı mobil genişbant abone sayısı 7.252.170 olarak, ön ödemeli mobil genişbant abone sayısı ise 4.909.730 olarak gerçekleşmiştir.

2012 dördüncü çeyreği itibarıyla Avrupa ülkeleri içinde en yüksek mobil penetrasyon oranına sahip ülkeler Finlandiya, Portekiz, Avusturya, İsveç ve Danimarka olarak görülmektedir. İncelenen ülkelerin ortalama mobil penetrasyon oranı %135’tir. Türkiye’de ise Aralık 2012 itibariyle mobil penetrasyon oranı yaklaşık %90 seviyesindedir.

2012 yılı dördüncü üç aylık döneme bakıldığında mobil abonelerin yaklaşık %61,6’sını ön ödemeli abonelerin oluşturduğu, son bir yıl içerisinde faturalı abonelerin oranının %35,3’ten %38,4’e çıktığı görülmektedir.

2012 yılı dördüncü üç aylık dönemi itibarıyla faturalı 3G abone oranının Avea’da %44,33, Turkcell’de %38,14 ve Vodafone’da ise %34,36 olduğu görülmektedir.

 

2012 yılının dördüncü üç aylık döneminde, önceki üç aylık döneme göre abone sayıları bakımından Avea’da %2,1 ve Vodafone’da %1,4 artış,
Turkcell’de ise %0,08 oranında azalma yaşanmıştır. 2012 yılı üçüncü üç aylık dönemde numara taşıma işlem sayısı bir önceki üç aylık döneme göre %20,8 oranında azalarak yaklaşık 3 milyon olarak gerçekleşmiştir. 15 Kasım itibarıyla toplam 49 milyondan fazla taşıma işlemi gerçekleştirilmiştir.

2012 yılı dördüncü üç aylık dönem itibarıyla abone sayısına göre Turkcell’in %51,90, Vodafone’un %28,17, Avea’nın ise %19,93’lük paya sahip olduğu görülmektedir.

 

2012 yılı dördüncü üç aylık dönemi itibarıyla ön ödemeli abonelerde Turkcell’in %52,6, Vodafone’un %29,3, Avea’nın ise %18,1 pazar payına sahip olduğu görülmektedir. Faturalı abonelerin dağılımında ise Turkcell’in %50,7, Avea’nın %22,9, Vodafone’un %26,3 pay aldığı görülmektedir.

Mobil Trafik Hacmi

2012 yılı dördüncü çeyrekte toplam mobil trafik hacmi 43,13 milyar dakika olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılı dördüncü üç aylık dönemi trafik bilgileri bir önceki üç aylık dönemle kıyaslandığında toplam trafiğin %2,15 oranında azaldığı, geçen senenin aynı dönemi ile kıyaslandığında ise %12,08 oranında arttığı görülmektedir.

İşletmeci bazında incelendiğinde ise Turkcell’in trafiğinin %5,01, Vodafone’un ise %0,28 oranında azaldığı görülmektedir, Avea’nın trafiği ise %0,9 oranında artmıştır. Geçen senenin aynı dönemine göre kıyaslandığında Turkcell’in trafik hacminde %10,2, Vodafone’un trafik hacminde %15,2 ve Avea’nın trafik hacminde %11,2 oranında artış olduğu görülmektedir.

Geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla trafiğe göre Vodafone’nun payı %31,50’den %32,37’e yükselirken Avea’nın pazar payı %23,43’ten %23,26’ya, Turkcell’in pazar payı ise %45,07’den %44,36’ya düşmüştür. Bir önceki dönemle kıyaslandığında ise, Turkcell’in pazar payının %45,68’den %44,36’ya düştüğü; Vodafone’un pazar payı %31,76’dan %32,37’ye yükselirken, Avea’nın pazar payının da %22,56’dan %23,26’ya yükseldiği görülmektedir.

Bu
üç aylık dönemde en çok trafik gönderilen ülkeler Almanya, Rusya, Bulgaristan, İngiltere ve Azerbaycan olmuştur. Mobil şebekelere en fazla çağrı gönderen ülkeler ise Almanya, Suudi Arabistan, Irak, İngiltere ve Fransa şeklinde sıralanmaktadır.

 

2012 yılı dördüncü üç aylık dönemde SMS sayısının yaklaşık %0,88 oranında artarak 46.572 milyon civarında gerçekleştiği, 2011 yılında işletmecilerin başlattığı kampanyalar ile hızlı bir yükseliş yaşayan MMS sayısının ise bir önceki döneme kıyasla %6,64 oranında azalarak 73,1 milyona düştüğü görülmektedir. Gönderilen MMS sayısı henüz düşük seviyelerde olmakla birlikte 2011 yılı ikinci yarısından sonra ciddi artış göstermiştir.

2012 yılı dördüncü üç aylık dönemde bir önceki üç aylık döneme göre SMS sayıları bakımından Turkcell’in SMS sayısı yaklaşık %0,56 oranında, Avea’nın SMS sayısı ise %3,10 oranında azalmış, Vodafone’un SMS sayısı ise %5 oranında artmıştır.

Yıllar itibarıyla artış eğiliminde olan mobil gelirler 2011 14,98 milyar TL olarak gerçekleşirken 2012 yılında bir önceki yıla göre %14,2 oranında artış göstererek 17,12 milyar TL’ye yükselmiştir.

2012 yılı dördüncü çeyrek dönem itibarıyla gelire göre pazar payları incelendiğinde Turkcell’in pazar payının %50,64, Vodafone ve Avea’nın ise sırasıyla %28,99 ve %20,37 seviyelerinde olduğu görülmektedir. 2012 yılı dördüncü çeyrekte gelire göre pazar payları 2011 yılının aynı dönemi ile
kıyaslandığında Turkcell’in pazar payının yaklaşık 0,67 puan azaldığı, Avea’nın pazar payının 0,20 ve Vodafone’un pazar payının ise 0,47 puan arttığı görülmektedir.

 

2008 yılında mobil işletmecilerin  gelirlerinin yaklaşık %81’ini konuşma gelirleri oluştururken bu oran 2012 yılında %69’a gerilemiştir. Data gelirlerinin payı 2008 yılında %1,26 iken 2012 yılında %14’e yükselmiştir. SMS+MMS gelirleri 2012 yılında toplam gelirin yaklaşık %11’ini oluşturmaktadır.

Konuşma gelirleri Turkcell’in gelirlerinin %66,21’ini, Vodafone’un gelirlerinin %68,88’ini ve Avea’nın gelirlerinin %68,59’unu oluşturmaktadır. SMS+MMS gelirleri Turkcell’in gelirlerinin %9,82’sini, Vodafone’un gelirlerinin %13,49’unu ve Avea’nın gelirlerinin %9,69’unu oluşturmaktadır. Data gelirlerinde ise Turkcell %15,94, Vodafone %13,20 ve Avea %17,95 paya sahiptir.

2012 dördüncü çeyreğinde 291 dakika olan ortalama aylık mobil kullanım süresi ile Türkiye, yer verilen Avrupa ülkelerine kıyasla en fazla mobil telefonla görüşme yapan ülke olmuştur.

Kaynak: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu